2015年3月3日，雲南大理，桑茂老人拿放大鏡在看印在掛曆上的宣傳單，當年日本投降後政府曾投放這份宣傳單，老人説有印象曾見過。桑茂于1925年出生在雲南省大理州彌渡縣。這片處於中國西南邊陲的土地隨著1937年日本發動全面侵華戰爭陷入到動蕩的局勢當中。

3 сакавіка 2015 года ў аўтаномнай акрузе Далі правінцыі Юньнань пажылы Сан Маа глядзіць праз лупу на ўлётку, надрукаваную ў 45-м кітайскім урадам. Там пазначана, што Японія абвясціла аб сваёй капітуляцыі. Сан Маа ўзгадвае, што быў моцна ўражаны, калі яе ўбачыў.

2015年3月3日，雲南大理，在記者到訪當天，桑茂早早就穿著好民主黨派送來的抗戰老兵紀念服裝，並佩戴上多枚抗戰紀念章。

Сакавік 2015 года: Сан Маа апрануты ў старую вайсковую форму часоў антыяпонскай вайны, на грудзях – медалі

2015年3月3日，為避免在文革期間遭受更大的衝擊，桑茂將與守衛飛虎隊機場相關的照片、個人證明，以及美國士兵送給他的剃鬚刀、軍用水壺全部燒燬丟棄了。大女兒桑麗華説，她記得父親燒照片時的神情，"他點一支火柴燒一張，放在火盆裏。他根本捨不得燒，只是為了生存。"後來兒女們搬家整理書籍時發現了這張四寸黑白照片，那是桑茂1941年冬月晉陞為中國空軍軍官學校特別任務團3營12連副排長時所拍攝。這也成為桑茂抗戰歲月的唯一見證。

Каб пазбегнуць апалы падчас "культурнай рэвалюцыі", Сан Маа спаліў і выкінуў усе фатаграфіі, асабістыя дакументы, брытву і пляшку, якія яму падаравалі амерыканскія салдаты. Дачка Сан Маа кажа, што яна памятае твар бацькі, калі той паліў фотаздымкі.

Аднойчы падчас пераезду дзеці парадкавалі кнігі і паміж старонак знайшлі маленькую фатаграфію. Зімою 41-га Сан Маа атрымаў павышэнне да намесніка камандзіра ўзвода 12-й роты 3-га батальёна палка спецыяльнага прызначэння Кітайскай ваенна-паветранай акадэміі.

Сан Маа вячэрае

2015年3月3日，雲南大理，桑茂晚飯通常是吃麵。桑茂説，在一次空襲中，他幸虧跳入馬棚的水槽中才躲過一劫。

Сан Маа ўспамінае, як аднойчы ў час паветранага налёту яму пашанцавала выжыць дзякуючы таму, што ён схаваўся ў вадзяны латак у стайні.

2015年3月3日，雲南大理，桑茂的女兒説，父親抱怨是因為以前經常遭到他人排擠，"被'國民黨'這頂帽子蓋著，多年來都是自謀生活，沒受到尊重。"近幾年來，這一狀況已有所轉變，地方政府和民間機構逢年過節都會來探望桑茂。"他也認識到那段歷史逐漸獲得承認。"

Паводле слоў дачкі Сан Маа, стары скардзіцца, што раней яго часта прыціскалі з-за сувязі з Гаміньданам, таму доўгія гады яму даводзілася разлічваць толькі на сябе. У апошнія гады мясцовы ўрад і народныя арганізацыі наведваюць Сан Маа падчас Новага Года і святаў. Стары тлумачыць гэта так: "Той адрэзак гісторыі атрымаў прызнанне".

Лу Цзяньхань

1926年陸建航出生在北京一個富裕的家庭。父親早年曾有留學英國的經歷，回國後經英國同學介紹進入當時的北平郵政管理局工作。陸建航兄弟姊妹共12人，由於家境殷實，他們均獲得良好的教育。

Лу Цзяньхань нарадзіўся ў Пекіне ў 1926 годзе ў заможнай сям'і. Яго бацька вучыўся ў Вялікабрытаніі. Вярнуўшыся на радзіму, ён пачаў працаваць у Бэйпінскім (Пекінскім) паштовым упраўленні. У Лу Цзяньханя 12 братоў і сясцёр. Сям'я была заможнай і адукаванай.

Лу Цзяньхань гартае каляндар "Тыгры, якія лётаюць"

2015年3月2日，昆明，陸建航拿著飛虎隊的臺曆。在初級受訓課程畢業後，陸建航成為到美國受訓的90名飛行員。為期兩個多月的前期培訓後，他們前往亞利桑那州鳳凰城的雷鳥機場展開中級飛行技術學習。在美受訓期間，陸建航從學習PT-17起步，隨後學習駕駛PT-19、AT-6等中級教練機，最後能夠上機操作P-40、P-51等戰鬥機。

Пасля заканчэння падрыхтоўчых курсаў Лу Цзяньхань стаў адным з 90 лётчыкаў, накіраваных у ЗША, у штат Арызона, на авіябазу Thunderbird Field, каб вучыцца тэхніцы палёту. Ён навучаўся кіраваць самалётам РТ-17, затым – пілатаваць самалёты РТ-19, АТ-6 і знішчальнікі Р-40, Р-51.

Лу Цзяньхань у доме састарэлых

陸建航至今感到遺憾的是，在他1945年10月受訓回到中國時，抗日戰爭已經結束，未能像飛虎隊員們在空戰中殺敵。他被安排參加駝峰航線運輸工作。直至1947年離隊前，他曾3次獨自駕駛運輸機往返于這條"死亡航線"。圖為陸建航在自己養老院的房間裏，這裡放著他的相框。

Да гэтага часу Лу Цзяньхань шкадуе, што ў кастрычніку 1945 года, калі ён, скончыўшы падрыхтоўку, вярнуўся ў Кітай, антыяпонская вайна ўжо скончылася, і ў яго не было магчымасці пазмагацца з ворагам у небе. Лу Цзяньханя размеркавалі на працу ў сферу ваенных авіяперавозак. Да 1947 года ён тройчы здзейсніў палёт па так званым "маршруце смерці" (ваенныя авіяперавозкі, спецзаданне).

圖為陸建航的手腕因當年的訓練而落下了不便。

Лу Цзяньхань паказвае траўміраванае падчас лётнай падрыхтоўкі запясце

У горадзе Куньмін, у доме састарэлых

在昆明祥和老年公寓，89歲的陸建航每天早上起床後都堅持伏案寫下他對國家發展道路的思考。他晚年的心願是"像日本侵略我們這種事情不要再發生"。

Кожную раніцу 89-гадовы Лу Цзяньхань запісвае свае разважанні пра шлях развіцця дзяржавы. Яго галоўнае жаданне – у тым, каб агрэсія, як у гады антыяпонскай вайны, ніколі больш не паўтарылася ў Кітаі. - Р -