（Sono）SONĜAJ SILUETOJ

Ⅰ LA HOMA VIVO

人生

§1

§1-01

La pasioj tenas ekzistanta la mondon, kaj la talentoj ĝin ornamas.

Komentoj:

La homa vivo komenciĝas per amo inter la viro kaj la virino, de kio devenas ĉiuj aliaj interhomaj rilatoj: la rilatoj inter la patro kaj la filo, inter la fratoj, inter la amikoj, kaj inter la reganto kaj la regatoj.

【原文】

情之一字，所以維持世界；才之一字，所以粉飾乾坤。

【原評】

吳雨若曰：世界原從情字生出，有夫婦，然後有父子；有父子，然後有兄弟；有兄弟，然後有朋友；有朋友，然後有君臣。

§1-02

Sen formo de frenezo la amo ne povas esti vera amo; sen vervo en la vivo la literatura artisto ne povas eniri en la spiriton de la naturo.

Komentoj:

1. Jen la paroloj de la denaska amanto kaj la denaska talenta klerulo.

2. La aŭtoro, kiel literatura artisto, vere komprenas la vervon de la vivo.

3. Mi pensas, ke mi konas la pasion de la amo, sed mi ne havas la vervon kombinitan kun la talento.

【原文】

情必近於癡而始真，才必兼乎趣而始化。

【原評】

1. 陸雲士曰：真情種真才子能為此言。

2. 顧天石曰：才兼乎趣，非心齋不足當之。

3. 尤慧珠曰：余情而癡則有之，才而趣則未能也。

§1-03

Oni devas disciplini sin kun la aŭtuna severeco kaj konduti al aliaj kun la printempa mildeco.

【原文】

律己宜帶秋氣，處世宜帶春氣。

§1-04

Nur tiuj, kiuj ne sin okupas je kio sin okupas la popolo de la mondo, povas sin okupi je kio ne sin okupas la popolo de la mondo.

【原文】

能閒世人之所忙者，方能忙世人之所閒。

§1-05

El ĉiuj plezuroj la plej ĝuinda estas la senzorga libereco, kiu tute ne signifas, ke oni pasigus siajn tagojn nenifarante. La senzorga libereco ebligas al la homo legadi, vojaĝi, amikiĝi kun personoj virtaj kaj kleraj, drinki, kaj eĉ verki. Kie do sin trovas plezuro pli granda, ol tiu ĉi?

Komentoj:

1. Tiam vi estas vere multeokupita.

2. La proverbo diras, ke "ŝtelu liberan tempon el la multeokupiteco". La libera tempo ja povas esti ŝtelita metode.

3. Tiuj ĉi kvin aferoj faras la senzorgan liberecon vere valora.

【原文】

人莫樂於閒，非無所事事之謂也；閒則能讀書，閒則能遊名勝，閒則能交益友，閒則能飲酒，閒則能著書；天下之樂，孰大於是！。

【原評】

1. 陳鶴山曰：然則正是極忙處。

2. 尤悔庵曰：昔人云"忙裏偷閒"，閒而可偷，盜亦有道矣。

3. 李若金曰：閒固難得。有此五者，方不負閒字。

§1-06

La bela kromedzino estas malpli bona, ol la edzino virta kaj tenera, kaj la granda riĉeco estas malpli preferinda, ol la favoraj cirkonstancoj.

Komentoj:

1. Sin trovas neniu limo al la deziroj. Kiel do vi povus esperi havi belan kroman edzinon sen havi la virtan unuan? Kaj kiel do vi povus havi pacon de menso sen sufiĉa mono?

2. Jen la elekto de alternativoj. Ekzistas ja personoj kun abundo da mono sed sen paco de menso.

【原文】

妾美不如妻賢，錢多不如境順。

【原評】

1. 張竹坡曰：此所謂"竿頭欲進步"者。然妻不賢，安用妾美？錢不多，那得境順？

2. 張迂庵曰：此蓋謂二者不可得兼，舍一而取一者也。又曰：世固有錢多而境不順者。

§1-07

La perfekte feliĉa vivo devus esti tia: loĝi en loko kvieta kun lago kaj montoj, kie la lokaj ŝtatoficistoj estas bonaj kaj honestaj, vivi en bonstato kaj havi edzinon virtan kaj teneran kaj infanojn inteligentajn kaj promesplenajn.

Komentoj:

1. Se ĉio ĉi tio estas ĝuata de vulgara persono, tio certe estas domaĝo.

2. Jen nigravizaĝa Laŭzio, kiu intencas fariĝi ruza diablo.

3. Mi preferus imagi manĝi viandon antaŭ la montrofenestro de viandobutiko!

4. Havi virtan edzinon, jes, sed ankaŭ longvivecon. Alie, la feliĉo ne estas kompleta.

【原文】

值太平世，生湖山郡；官長廉靜，家道優裕；娶妻賢淑，生子聰慧；人生如此，可謂全富。

【原評】

1. 許筱林曰：若以粗笨愚蠢之人當之，則負卻造物。

2. 江含徵曰：此是黑面老子要思量做鬼處。

3. 吳岱觀曰：過屠門而大嚼，雖不得肉，亦且快意。

4. 李荔園日：賢淑、聰慧，尤貴永年，否則福不全。

§1-08

Feliĉa estas tiu, kiu havas tempon sufiĉan por legi, monon sufiĉan por helpi, kaj klerecon sufiĉan por verki; feliĉa estas tiu, kiu ne estas ĝenata de klaĉoj kaj kvereloj; kaj feliĉa estas ankaŭ tiu, kiu havas klerajn amikojn sincerajn kun konsiloj.

Komentoj:

1. Ni zorgas nur pri tiuj aferoj, kiuj dependas de ni, sed ne pri tiuj, kiuj dependas de aliaj.

2. Certe Xinzhai (la aŭtoro) ĝuas ĉion ĉi tion.

3. Mi kontentiĝus per la duono de tiuj ĉi kvin.

4. Nuntempe preskaŭ ĉiuj personoj kun riĉeco kaj honoro ne volas havi amikojn kun sinceraj konsiloj. Kial do Xinzhai kontraŭe ilin volas?

【原文】

有工夫讀書，謂之福；有力量濟人，謂之福；有學問著述，謂之福；無是非到耳，謂之福；有多聞直諒之友，謂之福。

【原評】

1. 楊聖藻曰：在我者可必，在人者不能必。

2. 王丹麓曰：備此福者，惟我心齋。

3. 李水樵曰：五福駢臻固佳，茍得其半者，亦不得謂之無福。

4. 倪永清曰：直諒之友，富貴人久拒之矣，何心齋反求之也？

§1-09

Tiuj, kiuj ne penas perlabori sian porvivaĵon, certe fariĝos parazitoj ĉe siaj amikoj; tiuj, kiuj nur libere miksas sin kun diversspecaj homoj, fine alportos al si grandan malutilon.

Komentoj:

1. Kia profunda averto por ni!

2. Koncerne min, mi ne bedaŭrus se mi alportus malutilon al mi mem aŭ al aliaj.

3. Estus tamen tute egale, ĉu vi alportus malutilon al aliaj aŭ nur al vi sola.

4. Nuntempe preskaŭ neniu volus akcepti vin kiel paraziton, kaj tial vi preferus esti singarda.

【原文】

不治生産，其後必致累人，專務交遊，其後必致累己。

【原評】

1. 楊聖藻曰：晨鐘夕磬，發人深省。

2. 冒巢民曰：若在我，雖累己、累人，亦所不悔。

3. 宗子發曰：累己猶可，若累人，則不可矣。

4. 江含徵曰：今之人未必肯受你累，還是自家穩些的好。

§1-10

La malgranda maljusto [La rankoro] en la koro povas esti dispelita per taso da vino; la granda maljusto en la mondo devas esti forigita nur per la glavo.

Komentoj:

1. Vi do dronigu ĉiujn viajn malĝojojn en la vino kun la glavo en la mano.

2. Laŭ mi la Ĉielo ne facilanime donus tian glavon al la homoj. Sekve la maljusto pli multe leviĝus, ol ke ĝi povus esti forigita.

3. Ho, Longquan (fama vino) kaj Tai'e (fama glavo), min fidu! Mi povas bone trakti la du.

【原文】

胸中小不平，可以酒消之；世間大不平，非劍不能消也。

【原評】

1. 周星遠曰："看劍引杯長。"一切不平皆破除矣。

2. 張迂庵曰：蒼蒼者未必肯乙太阿假人，似不能代作空空兒也。

3. 尤悔庵曰：龍泉、太阿，汝知我者，豈止蘇子美以一斗讀《漢書》耶！