တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံမွာ  ျမန္မာႏိုင္ငံက ေက်ာင္းသားေတြလာေရာက္ ပညာသင္ၾကားေနၾကတာ မ်ားစြာရွိေနပါတယ္။ ဒီလို လာေရာက္ပညာသင္ၾကားၾကတဲ့အခါ ကိုယ့္စရိတ္ႏွင့္ကိုယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ တရုတ္ႏိုင္ငံကေပးတဲ့ စေကာ္လားရွစ္ရလို႕လာေရာက္တဲ့ သူအစံုပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုအစံုပါ၀င္ေနေပမယ့္ သူတုိ႕ရဲ႕တူညီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ႏို္င္ငံျခားက သင္ယူခဲ့တဲ့ပညာရပ္ေတြႏွင့္အတူ မိမိႏိုင္ငံအတြက္ ျပန္လည္အက်ိဳး ျပဳၾကမယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ျဖစ္လာတာ မျဖစ္လာတာကေတာ့ အေျခအေနတစ္ခုစီေပၚမွာ မူတည္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စေကာ္လာတို႕ရဲ႕ ရင္ထဲမွာေတာ့ အေတြးအေခၚခံယူခ်က္ေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ မ်ားစြာရွိေနတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ဒီက႑ကေန တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အေတြးအျမင္၊ ခံယူခ်က္ေတြႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္ေတြကို တင္ဆက္ေပး သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အခုတစ္ပတ္ေတာ့ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ CSC (china scholar- ship council) ကေပးအပ္တဲ့ စေကာ္လာရွစ္ႏွင့္ ပီကင္းၿမိဳ႕ University of Business and Trade မွာ International Trade ဘာသာရပ္အထူူးျပဳျဖင့္ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ကိုဟိန္းလင္းေဆြကို သူ႕အနာဂတ္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး  အခုလိုေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေမး>>> မဂၤလာပါ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ဟုတ္ကဲ့။ မဂၤလာပါ။

ေမး>>> ဒီမွာပညာသင္ေနတာ ပညာသင္ႏွစ္ ဘယ္ႏွႏွစ္ေရာက္ေနၿပီလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> အခုတက္ေနတာကေတာ့ ပထမႏွစ္ပါ။ ေရာက္ေနတာေတာ့ (၇)လ ေက်ာ္ရွိေနပါၿပီ။

ေမး>>> ဒီမွာ ပညာသင္ၾကားရတဲ့အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ယွဥ္လိုက္ရင္ ဘယ္လို႕အခက္အခဲ ေတြရွိသလဲ။ ေနာက္ ဒီႏွစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ေရာက္တာက အခုမွေရာက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆယ္တန္းေအာင္ ၿပီးၿပီး ခ်င္းလာတယ္။ ေမဂ်ာအေတြ႕အႀကံဳပိုင္းကလည္း သိပ္မရွိေသးေတာ့ ေရာက္ခါစကေတာ့ အခက္အခဲေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ အတန္းေဖာ္ႏိုင္ငံျခားသားအမ်ားႀကီးက လည္း ကူညီၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြႏွင့္ေပါင္းသင္းရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံ ခ်င္းတိုင္းစီရဲ႕အျမင္အယူအဆေတြအားလံုးကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီအတြက္ အမ်ားႀကီးေတာ့ အေထာက္အကူျဖစ္ပါတယ္။

ေမး>>> ဒီတရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ သူတို႕ႏို္င္ငံရဲ႕ပညာေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပံ့ပိုးမႈအပိုင္းကို ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြ႕ျမင္ရလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ဟုတ္။ ပံ့ပိုးမႈအပိုင္းက တရုတ္ေက်ာင္းသားေတြဆို အရမ္းကို ဦးစား ေပးတယ္ေပါ့ေနာ္။ အမ်ားႀကီးေထာက္ပ့ံတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တရုတ္ေက်ာင္းသားေတြ ဆိုလို႕ရွိရင္ စည္းကမ္းပိုင္းကအစ အားကစားပိုင္းအစ။ ညီတို႕ဆိုရင္ အားတဲ့အခ်ိန္ေတြ ဆိုရင္ အလယ္တန္းေက်ာင္းေတြ၊ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြကို သြားေလ့လာရတယ္။ အဲဒီ မွာေတြ႕ရတာက ကေလးေတြကို ႏိုင္ငံျခားသားေတြႏွင့္ မ်ားမ်ားထိေတြ႕ေပးတယ္။ ေက်ာင္း ေတြကို ႏိုင္ငံျခားေတြကို ဖိတ္တယ္။ ကေလးေတြကို ႏိုင္ငံျခားသားေတြႏွင့္ အေတြ႕အႀကံဳ ေတြမ်ားမ်ားရေအာင္ ထိေတြ႕ေပးတယ္။ ၿပီးလို႕ရွိရင္ အားကစားလုပ္ခ်ိန္မွာ အားကစားကို လံုး၀လုပ္ရမယ္။ တီထြင္မႈဆိုလည္း တီထြင္မႈအပိုင္းကိုလံုး၀လုပ္ရမယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ငယ္ငယ္ ေလးကတည္းက Train လုပ္ေပးထားတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႕ကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားႏွင့္ထိေတြ႕မႈကလည္း အရမ္းအားနည္းတယ္။ ၿပီးလို႕ရွိရင္ ဒီလိုအားကစား ပိုင္းဆိုရင္လည္း စာမွစာပဲျဖစ္ေနတဲ့ေခတ္ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ အားကစားပိုင္းကအစ ကေလးေတြကို ေသခ်ာသင္ၾကားေပးသင့္တယ္လို႕ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> တရုတ္ႏိုင္ငံက ပညာေရးအေပၚမွာ မ်ားစြာေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြကို ေတြ႕ျမင္ ရတဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕လည္း  ပညာေရးအေပၚေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြျပဳလုပ္ေန မႈအေပၚမွာလည္း ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ပညာေရးပံ့ပိုးမႈအေနနဲ႕ကေတာ့ အားကစားဘက္ေတြလည္း  အမ်ား ႀကီးလိုမယ္ထင္တယ္။ စာတင္မဟုတ္ဘဲနဲ႕ ေက်ာင္းေတြမွာ အားကစားရံုေတြ ရွိသင့္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာ အားကစားကြင္းေတြလည္း အရမ္းနည္းတယ္ေပါ့ေနာ္။ အားကစား ခ်ိန္သတ္သတ္ထားေပးသင့္တယ္လို႕ထင္တယ္။ အားကစားခ်ိန္မွာ လံုး၀အားကစားလုပ္ ျဖစ္ဖုိ႕ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြဆိုလို႕ရွိရင္ ဘယ္လိုေျပာရမလဲ။ ညီတို႕ကအစ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈက အားကစားပိုင္းကအစ လိုအပ္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈက အရမ္းကို ေႏွာင့္ေႏွး တယ္လို႕ထင္တယ္။

ေမး>>> အခုလို တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံကေက်ာင္းသားေတြကို စေကာ္လားရွစ္ ေပးတာအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒီစေကာ္လားရွစ္ေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးခ်စ္ၾကည္မႈက ဘယ္ေလာက္အထိ တိုးတက္လာႏိုင္တယ္လို႕ ထင္ပါသလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ပိုပိုၿပီးေတာ့ တိုးတက္လာႏိုင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ႏွစ္တိုင္းလႊတ္ေနတာျဖစ္ တဲ့အတြက္ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ဆက္သြယ္မႈက အရမ္းကိုေကာင္းလာတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံက ေက်ာင္းသားေတြပိုမ်ားလာတယ္။ အဲဒါၿပီးလို႕ရွိရင္ ဒီကတရုတ္ေတြကလည္း တခ်ိဳ႕ဆို ျမန္မာအေၾကာင္းကိုေလ့လာေနတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီမွာဆိုရင္ ဒီကျမန္မာ ေက်ာင္းသားေတြက ကူညီေပးရတာေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ျမန္မာရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ အေၾကာင္းကို ျပန္ၿပီးေတာ့သင္ၾကားေပးရတယ္။ ျမန္မာစာအေၾကာင္းကိုၿပန္ၿပီးေတာ့ သင္ၾကားေပးရတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဖလွယ္မႈေတြေရာ၊ ဘာသာစကား ဖလွယ္မႈေတြေရာ အမ်ားႀကီးကို တိုးတက္လာႏိုင္တယ္လို႕ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါညီေရ။ အခုဆိုရင္ အစ္ကိုတို႕ႏို္င္ငံအေနနဲ႕က တစ္ျခားျပည္ပႏို္င္ငံေတြ ကို ပညာေတာ္သင္သြားတာအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ဒီပညာေတာ္ သင္ေတြကို အသံုးခ်ႏိုင္မႈက အရမ္းကိုအားနည္းပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာလည္း ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ဒီလို အသံုးခ်ႏိုင္မႈကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြအေပၚမွာလည္း မူတည္ တယ္။ အစိုးရေပၚမွာလည္း မူတည္ေပါ့ေနာ္။ အစိုးရအေနနဲ႕ ဒီေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြေပးသင့္တယ္။ေက်ာင္းသားေတြကလည္း ကိုယ့္ ႏိုင္ငံက စေကာ္လားရွစ္ေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပညာသင္ၿပီးတာႏွင့္ ကိုယ့္ႏို္င္ငံအတြက္ အက်ိဳးျပဳႏိုင္ရမယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြဆိုလို႕ရွိရင္ လံုး၀ႏိုင္ငံမျပန္ဘဲေပါ့ေနာ္။ တျခားႏို္င္ငံမွာပဲ အေျခခ်လိုက္တာရွိတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးမလုပ္ဘဲနဲ႕ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ ဘယ္လိုျပန္အက်ဳိဳးျပဳ မလဲဆိုတာ ေတြးသင့္တယ္။ အစိုးရကလည္း ဒီေက်ာင္းသားေတြအတြက္ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္း ေတြဘယ္လိုခ်ေပးမလဲ အဲလိုမ်ိဳးေတြလုပ္ေပးရင္ေတာ့ ပိုအဆင္ေျပမယ္ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီစေကာ္လားရွစ္ေတြအားလံုးဟာဆိုလို႕ရွိရင္ ပညာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီးမွလာၾကတယ္ညီရာ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ဆိုလို႕ရွိရင္ ကိုယ့္ႏို္င္ငံမျပန္ဘဲေနၾက တယ္။ ၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕ဆို ကိုယ့္ႏိုင္ငံက လႊတ္ေပမယ့္ တျခားႏိုင္ငံရဲ႕ စရုိက္ေတြ၀င္လာၿပီး မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေတြ ေပ်ာက္သြားတာအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာေရာ ညီေလးအေနနဲ႕ ဘယ္လို႕ျမင္ပါသလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> အဲဒါကေတာ့ လံုး၀မျဖစ္သင့္တဲ့အရာတစ္ခုေပါ့ေနာ္။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ၊ ကိုိယ့္လူမ်ိဳး၊ ကိုယ့္ဘာသာကေတာ့ ထိန္းသိမ္းသင့္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံ ဘယ္ေနရာပဲ ေရာက္ေရာက္။ အခုဆို ညီတို႕ဆိုရင္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေတြလာတယ္။ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေတြ စုလာၿပီးေတာ့ သူငယ္ခ်င္းမိန္းကေလး၊ သူငယ္ခ်င္းေယာက်္ားေလးကအစ အခ်င္းခ်င္းျပန္ ထိန္းတယ္။ ဘယ္သူႏွင့္ဆို ဘယ္လို႕မေျပာနဲ႕။ ဘယ္သူနဲ႕ဆို ဘယ္လိုမဆိုနဲ႕။ အဲလိုမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္းျပန္ျပန္ထိန္းသင့္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာေရာက္လို႕ ဒီယဥ္ေက်းမႈအတိုင္းလိုက္ သြားတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲနဲ႕ ႏိုင္ငံတိုင္းယဥ္ေက်းမႈတိုင္းကိုိေတာ့ ဖလွယ္ရမယ္။ ကိုယ့္ႏို္င္ငံက ယဥ္ေက်ုးမႈက ဘယ္လို႕ သူႏိုင္ငံရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈက ဘယ္လို၊ ဘာမတူဘူးပဲ။ ဘာကေတာ့ တူတာပဲ။ အဲလိုမ်ိဳးအသိအျမင္ပဲယူရမယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ လူတစ္ခုလံုးႀကီးေျပာင္းလဲ လိုက္တာေတာ့ လုံုး၀မျဖစ္သင့္ဘူးေပါ့။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ညီရဲ႕ အနာဂတ္ရည္မွန္းခ်က္ကိုလည္း ေျပာျပပါဦး။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ညီရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ဒီမွာ စီးပြားေရးပညာလာသင္တယ္။ ဒါၿပီး ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာျပန္လည္သင္ၾကားပို႕ခ်ေပးမယ္။ တကၠသိုလ္တစ္ခုခုမွာေပါ့ေနာ္။ ေက်ာင္း ဆရာတစ္ခုခုျပန္လုပ္မယ္။ အဲလို ရည္မွန္းထားပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ။  ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ လူငယ္ေတြရဲ႕ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ အရမ္းလိုအပ္ တယ္ေပါ့ညီရာ။ လူငယ္စြမ္းအားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႕အတြက္ကိုလည္း  ႏိုင္ငံတိုင္းက လုပ္ေန ၾကတာရွိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕လည္း ညီတို႕လို စေကာ္လားရွစ္ေတြ၊ လူငယ္အရည္ အေသြးေတြကို ျမွင့္တင္ဖို႕အတြက္ ဘာေတြဆက္ၿပီးေတာ့လုပ္ေပးဖို႕လိုအပ္မယ္လို႕ ထင္ပါ သလဲ။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္္ဆိုရင္ေတာ့ အဓိက ပညာေရး၊ အားကစား ေရး၊ က်န္းမာေရးေပါ့ေနာ္။ စသျဖင့္။ အဓိကကေတာ့ ကေလးေတြဟာ ေက်ာင္းကပဲ စာသင္ တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းပညာေရးကို အဓိကအေလးထားသင့္တယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ ေက်ာင္းပညာေရးရယ္ ၿပီးေတာ့ အားကစားပိုင္းကအစ ကေလးေတြကို ေသခ်ာTrain ခ်င္ တယ္။ အဲဒါၿပီးလို႕ရွိရင္ ပြင့္လင္းလာတာႏွင့္အမွ် တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ပညာေရးစနစ္လိုပဲ ႏိုင္ငံ ျခားသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ထိေတြ႕ေပးမယ္။ အခုခ်ိန္မွာ တကၠသုိလ္ေရာက္သြားတဲ့ တခ်ဳိ႕ေက်ာင္းသားေတြေတာင္မွ ႏိုင္ငံျခားသားေတြႏွင့္စကားမေျပာတာေတြ၊ စကားမေျပာ ရဲတာေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြႏွင့္အဆက္အသြယ္မရွိဘူး၊ ဒီကတကၠသိုလ္ေတြဆို အရမ္း ေကာင္းတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေက်ာင္းသားေတြႏွင့္သူတို႕ဘာသာစကားအမ်ားႀကီး ေလ့လာ လို႕ရတယ္။ ေက်ာင္းစာတစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဘာသာ စကားေတြ အမ်ားႀကီးေလ့လာလို႕ရတာာျဖစ္တဲ့အတြက္။ အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ ကေလးေတြကိုငယ္ငယ္ေလးကတည္းက Train ေပးႏိုင္ရင္ေကာင္း မယ္လို႕ထင္ပါတယ္။

ေမး>>> ဟုတ္ကဲ့ပါ အခုလိုေျဖၾကားေပးတဲ့ ညီေလးကို အထူးပဲ ေက်းဇဴးတင္ရွိပါတယ္။

ဟိန္းလင္းေဆြ>>> ဟုတ္ကဲ့ ေက်းဇဴးတင္ပါတယ္။

ေမးျမန္း/ေရးသား----ေဇာ္မင္းထြန္း