गौरीशंकर संरक्षण क्षेत्रमा संरक्षित तथा दुर्लभ हिमचितुवा तथा सुनौलो बिरालो पहिलोपटक देखिएको छ। गौरीशंकर संरक्षण क्षेत्र आयोजनाले गरेको क्यामेरा ट्र्यापिङका क्रममा दुर्लभ हिमचितुवा र सुनौलो बिरालोको दृश्य रेकर्ड गरिएको कारोबार अनलाइनले लेखेको छ।
आयोजनाले दोलखा जिल्लाको विगु गाउँपालिका अर्थात साविक लामाबगर गाविस वडा नं १ को लप्ची उपत्यकाका विभिन्न ११ ठाउँमा इन्फ्रारेड क्यामेरा राखी गरिएको अध्ययनबाट हिमचितुवाको ३ वटा तस्बिर रेकर्ड भएपछि सो क्षेत्रमा हिमचितुवाको रहेको पुष्टि भएको हो। आयोजनाका अनुसार क्यामेरा ट्र्यापिङबाट दुर्लभ सुनौलो बिरालोको तस्बिरसमेत रेकर्ड भएको छ।
पोखरा विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा. नारायणप्रसाद कोजुको टोलीले लप्चीमा क्यामेरा जडान गरेको हो। संरक्षित तथा दुर्लभ जन्तुहरू चरिबाघ, कस्तुरी मृग, आसामी बाँदर जस्ता जनावरहरूको समेत तस्विर रेकर्ड भएको आयोजनाका संरक्षण अधिकृत विष्णुप्रसाद पाण्डेले जानकारी दिनुभयो।
अध्ययन टोलीका संयोजक कोजुका अनुसार क्यामेरा ट्र्यापिङमा हिमाली कालो भालु, तिब्बती फ्याउरो, झारल, घोरल, नाउर, चितुवा, रातो फ्याउरोलगायत १५ स्तनधारी जनावरको तस्बिर रेकर्ड भएको छ। यी जनावर तिब्बतको चोनालाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज र नेपालको पूर्व–पश्चिमतिर पनि ओहोरदोहोर गर्ने उहाँले बताउनुभयो।
संरक्षण क्षेत्रमा जीजन्तुहरूको उपस्थिति पत्ता लगाउन आयोजनाले २०७५ असोजदेखि २०७६ वैशाखसम्म लप्ची उपत्यकामा गरेको क्यामेरा ट्र्यापिङबाट ४ हजार ३८७ मिटर माथिको उचाइमा मिहचितुवाको ३ वटा तस्बिर रेकर्ड भएको हो। हिमचितुवाको तस्बिर रेकर्ड भएको स्थान लप्ची गुम्बाबाट ७ किलोमिटरको दूरीको खोलाछेउस्थित सुनापाती र धुपीका मसिना बोट तथा हिमाली घाँसे भूमि रहेको छ।
लप्ची उपत्यका हिमाली क्षेत्र हो। यस क्षेत्रमा शेर्पाहरूको बसोवास रहेको छ। सांस्कृतिक रूपमा यस क्षेत्रमा जीवजन्तुहरूको काटमार तथा मासुजन्य पदार्थ उपभोग पूर्णतः बर्जित गरिएको हुनाले वन्यजन्तु संरक्षणको दृष्टिले सुरक्षित मान्न सकिन्छ। सर्वसाधारणले समेत सजिलै वन्यजन्तु अवलोकन गर्न सकिने यस क्षेत्र जैविक विविधताको दृष्टिले महत्वपूर्ण रहेको छ।
हिमचितुवा मध्यएसिया र हिमालय पर्वतमा मात्र बसोवास गर्ने प्राणी हो। राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण ऐन, २०२९ को अनुसूची १ मा रहेको यस जीवलाई अन्र्तराष्ट्रिय संरक्षण संघ (आई.यु.सि.एन.) ले समेत दुर्लभ प्रजातिको रूपमा सूचिकृत गरेको छ।
हिउँचितुवा विश्वमा १० हजार भन्दा कम संख्यामा जीवित रहेको अनुमान गरिएको छ। नेपालमा यसको संख्या ३ सय देखि ५ सयको संख्यामा रहेको अनुमान छ भने यस संरक्षण क्षेत्रमा ३ देखि ५ वटासम्म रहेको अनुमान छ। नेपालको कञ्चन्जंघा, मकालु बरूण, सगरमाथा, लाङ्टाङ, मनासलु, अन्नपूर्ण, शे फोक्सुण्डो, ढोरपाटन, अपिनाम्पा क्षेत्र लगायतका हिमाली क्षेत्रहरूमा हिउँ चितुवाको उपस्थितिको रेकर्ड गरिएको छ।
जैविक विविधताको दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण यो क्षेत्रमा राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषको स्वीकृति 'जैविक विविधता अध्ययन अनुसन्धान' शीर्षकअन्तर्गत अनुसन्धान कार्य गरिएको आयोजना प्रमुख सत्यनारायण साहले जानकारी दिए। अनुसन्धानमा आयोजनाका संरक्षण अधिकृत विष्णुप्रसाद पाण्डे तथा पोखरा विश्वविद्यालय, नेपाल इन्जिनियरिङ कलेज, स्नात्तकोत्तर अध्ययन केन्द्रका उपप्रध्यापक डा. नारायणप्रसाद कोजुको संयुक्त नेतृत्वमा आयोजनाका प्राकृतिक श्रोत संरक्षण सहायक शंकरमान थामी र स्तानकोत्तर तहमा अध्ययनरत विद्यार्थी विजय बस्यालको समूहले लप्ची उपत्यकामा क्यामेरा ट्र्यापिङ तथा स्थलगत अनुसन्धान गरेको हो।
