पहिलो सगरमाथा सफाइ अभियान सम्पन्न ११ हजार किलो फोहोर संकलन

पहिलो पटक नेपाल सरकारले संचालन गरेको सगरमाथा सफाइ अभियान सम्पन्न भएको छ। बैशाख १ गतेदेखि जेठ १५ गतेसम्म सञ्चालित अभियानमा करिब ११ हजार किलो फाहोर संकलन भएको नेपाल खबर अनलाइनले लेखेको छ। १२ जना शेर्पाले नाम्चेदेखि बेसक्याम्प ४ (साउथकोल) सम्मको फोहोर संकलन गरी बेसक्याम्पसम्म झार्ने काम गरेका हुन्।

सफाइ अभियानका लागि २ करोड ६८ लाख ७ हजार रुपैयाँ संकलन भएको र अभियानका क्रममा २ करोड ५६ लाख ७२ हजार ३४५ रुपैयाँ खर्च भएको छ। आयोजक-प्रायोजकहरुलाई हेलिकोप्टर चार्टड गरेर आधार शिविरसम्म लैजाने ल्याउनेदेखि विभिन्न चियापानमा रकम खर्च भएको विवरण पर्यटन विभागले सार्वजनिक गरेको छ।

विवरणमा आयोजक/प्रायोजकलाई मात्रै नेपाली सेनाको हेलिकप्टर चार्टरमा मात्रै २५ लाख रुपैयाँ खर्च गरिएको छ। त्यस्तै आधार शिविरवाट भारियामार्फत नाम्चेसम्म फोहोर ल्याउँदा ४५ लाख ६१ हजारभन्दा बढी रकम खर्च भएको छ।

१२ आरोहीले ४५ दिनसम्म नाम्चेदेखी क्याम्प ४ सम्म ११ हजार किलो फोहोर संकलन गरी आधारशिविरसम्म ल्याएको ज्याला ४८ लाख दिइएको छ। फोहोर संकलन गर्नेलाई भन्दा नाम्चेसम्म लैजाने भरियालाई ज्याला धेरै दिइएको विवरण विभागले सार्वजनिक गरेको छ।

अग्लो स्थानमा रहेको सगरमाथा क्षेत्रको फोहोर संकलन गर्नु सहज नभए तापनि सफाइका नाममा बढी खर्च भएको देखिन्छ। सफाइ अभियानका क्रममा लामो सयमदेखि सगरमाथा मै रहेका ४ शव समेत संकलन गरिएको छ।

लामो समयदेखि हिमालमै रहेका उक्त शव निकाल्न धेरै कठिनाइ भएको सफाइमा संलग्न शेर्पाले बताएका छन्। सफाइको क्रममा शेर्पाहरुले आइसफल एकबाट एक जना, क्याम्प एकबाट एक जना, क्याम्प दुईबाट एक र रसियन नागरिक गरी चार जनाको शव निकालेका थिए।

ती ४ शव आधार शिविरसम्म ल्याउँदा मात्रै ३० लाखभन्दा बढी खर्च भएको छ। त्यस्तै आधारशिविरबाट काठमाडौं ल्याउदा १० लाखभन्दा बढी रकम खर्च भएको विभागले जनाएको छ। ती शव काठमाडौंको टिचिङ अस्पतालसम्म ल्याइपुर्‍याउँदा ४० लाख रुपैयाँ खर्च भएको छ। हाल ४ वटै शव टिचिङ अस्पतालमा राखिएकोमा एक शवको मात्रै पहिचान खुलेको छ।

सगरमाथा आरोहण खुल्ला भएको करिब ६० वर्षपछि मात्र प्रत्येक आरोहीबाट ८ किलो फोहोर संलकन गर्ने अभियानको सुरुवात गरिएको थियो। २९ मे १९५३ मा सर एडमन्ड हिलारी र तेन्जिङ नोर्गे शेर्पाले पहिलो पटक सगरमाथा चुचुरो चुमेसँगै हालसम्म करिव ६ हजारभन्दा बढी आरोहीले सगरमाथाको सफल आरोहण गरिसकेको पर्यटन विभागमा तथ्यांक रहेको छ।

सगरमाथा प्रदूषण नियन्त्रण समितिका (एसपीसीसी) ले सन् २०१३ देखि सगरमाथा आरोहणमा गएका आरोहीले ८ किलो फोहोर ल्याउनुपर्ने भन्दै संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयमा प्रस्ताव पेश गरेको थियो। मन्त्रालयले एसपीसीसीको प्रस्तावमा पर्यटनसँग सम्बन्धित विभिन्न निकायसँग छलफल गरी सन् २०१४ बाट लागू हुने गरि निर्णय गरेको थियो।

मन्त्रालयको निर्णय अनुसार सन् २०१४ देखि लागू गर्ने भनिए तापनि हिमाल आरोहणको सिजन सुरु भएसँगै सगरमाथा क्षेत्रमा हिमपहिरो खस्दा २४ शेर्पा आरोहीको मृत्यु भएपछि आरोहण नै बन्द भयो। त्यस्तै २०१५ मा भूकम्पले गर्दा सगरमाथा आरोहण नै खुल्ला भएन।

सन् २०१३ को प्रस्ताव अनुसार सन् २०१६ देखि मात्रै आरोहणमा गएका आरोहीबाट ८ किलो फोहोर संकलन कार्यको सुरुवात भएको एसपीसीसीले जनाएको छ। सुरुवाती चरण भएका कारण आरोहीहरुलाई जानकारी गराउदा २ वर्षसम्म फोहोर ल्याउने कार्य खासै नभएको एसपीसीसीका कार्यक्रम अधिकृत कपिन्द्र राई बताउनुहुन्छ।

सन् २०१८ मा प्रत्येक आरोहीले आफूले गरेको फोहोर अनिर्वाय रुपमा आधार शिविरसम्म ल्याएको उहाँले जनाउनुभयो। आरोहीले आफूले गरेको फोहोर आधार शिविरसम्म मात्रै ल्याउने गरेका छन्। प्रत्येक आरोहीले ल्याएको फोहोर तौल गरेर आधार शिविरबाट लुक्ला एसपीसीसी आफैँले लैजाने गरेको छ।

त्यस्तै आधार शिविरमा आरोहीबाट उत्पन्न भएको मलमूत्रसँगै किचनमा उत्पन्न भएको फोहोर समेत एसपीसीसीले नै जिम्मा लिँदै आएको छ।

एसपीसीसीले रिपोट अनुसार नै पर्यटन विभागले एजेन्सीहरुले आरोहण अनुमतिको क्रममा धरौटी राखेको ४ हजार अमेरिकी डलर फिर्ता गर्छ।

आरोहीहरुले ल्याएको फोहोर नबुझाएसम्म उनीहरुको धरौटी रकम फिर्ता नहुने पर्यटन विभागले जनाएको छ।

आधार शिविरबाट मात्रै १५ हजार किलोभन्दा बढी मलमुत्र संकलन

यस सिर्जनमा आधार शिविरबाट मात्रै १४ हजार ९६९ किलो मलमुत्र संकलन गरिएको एसपीसीसीले जनाएको छ। करिब १५ सय आरोही तथा शेर्पा गाइड, सहयोगी आधार शिविरमा रहेका राईले जनाकारी दिनुभयो।

त्यस्तै एसपिसीसीले ४ हजार ५०५ किलो किचनको सामग्री, १४ हजार ७४२ किलो फोहोर र २ हजार १६७ किलो बोतलहरु आधार शिविरबाटै संकलन गरेको छ।

आरोहीबाट आएको फोहोर संलकन गरिने क्रममै भएका करण कति मात्रामा फोहोर संकलन भयो एकिन तथ्यांक आइनसकेको उहाँले जनाउनुभयो। विगतका वर्षहरुम केही आरोहीले तोकिएभन्दा पनि बढी फोहोरसमेत ल्याउने गरेको उहाँले बताउनुभयो।