पैचिङ्ग-चङ्गचियाखौ डायरी

-अजय अलौकिक

12 फेब्रवरी 2015

भर्खरै आइस फेस्टिभलबाट फर्केका छौं, हामीहरू। यो यान्छिङ्गको लोङ्गछिङ्गस्या भन्ने ठाउँमा भइरहेको छ। केही वर्ष अगाडि हार्बिन गइसकेको कारण मलाई त्यहाँ त्यति रमाइलो लागेन। ता पनि एक पटक उस्तै ठाउँ जस्तो बनाइएको कारण हार्बिन यात्राको झझल्कोले मनलाई खुशी बनायो। यो हार्बिनको सानो पार्कको अंश जति कै होला। तर हार्बिन नदेखेकालाई त यो पक्कै पनि ठूलो अवसर हो, र थियो पनि। साथै त्यहाँका बासिन्दालाई पनि चिसो जाडो अनि हिँउसँग सधैँ जुहारी खेल्दैआएकाहरूलाई हिँउ अनि बरफको यी कला रमाइलो पक्ष हो र हेर्ने मौका पनि हो। खुशी बनाउने माध्यम हो। साथै यहाँ पहाडमाथि बत्तीबाट ग्रेटवाल जस्तो बनाएको दृश्य भने सुन्दर थियो। हेर्दा साञ्चीकैको ग्रेटवालमा पो बत्ती सजाएको जस्तो। तर त्यो ग्रेटवाल होइन। शायद हाम्रो गाइडले अगाडि नै नभन्दो हो त ग्रेटवाल नै सम्झन्थे होला।

अब डायरी सकाएर सुत्नु छ। फेरि भोलि बिहानै यात्रा गर्नु छ, चङ्गचियाखौको। अनि आज बिहानको सात पचासमा सिआरआईको पूर्वी ढोकामा भेला हुने भने अनुसार हामी सिआरआईका पत्रकारहरू जम्मा भयौं। त्यहाँबाट ओलम्पिक प्लाजा गयौं र त्यहाँ हामी सिआरआईको दश सदस्यीय पत्रकार टोलीबाहेक अरु धेरै मानिसहरू पनि भेला भएका पायौं। ती सबै चीनमा अवस्थित विभिन्न देशका कुटनीतिज्ञहरू थिए, अल्जेरिया, ईक्वेडर, क्यामरुन तथा जमाइकाका राजदूतहरू पनि थिए। त्यस बाहेक अल्जेरिया, ईक्वेडर, क्यामरुन तथा जमाइकाका साथै यूएइ, म्यान्मार, सोमालिया, कोरिया, पाकिस्तान, रुस, नर्वे, हङ्गेरी, सर्विया तथा मङ्गोलियाका दूतावासका विशिष्ट कर्मचारीहरू थिए। त्यस्तै चीन राज्य परिषद सूचना कार्यालयका अधिकारीहरू र हामी सिआरआईको दश जनामा सिआरआई मानव संसाधन विभागका कर्मचारी यू यानच्रको नेतृत्वमा म अनि भारत, ग्रीस, मलेसिया, हङ्गेरी, अल्बानिया, नाइजेरिया, बेलायत र ईरानका पत्रकार थियौं।

त्यहाँ हामीलाई भ्रमण गर्ने ठाउँको बारेमा संक्षिप्त जानकारी दिइएको थियो। पैचिङ्ग र चङ्गचियाखौ शहरले संयुक्त रुपमा सन् 2022को 24औं हिँउदे ओलम्पिक आयोजनाका लागि अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटीसमक्ष सन् 2013को नभेम्बरमा प्रस्ताव राखेको थियो। हाल केही देशले आफ्नो उम्मेद्वारी फिर्ता लिएपछि अब मात्र चीन र कजाकिस्तान बाँकी छ। कजाकिस्तानको अल्माती र पैचिङ्ग-चङ्गचियाखौ शहरबीच प्रतिस्पर्धा रहेको छ। यसको चुनाव सन् 2015 जुलाईमा मलेशियाको क्वालालम्पुरमा बस्ने अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटीको बैठकले गर्ने छ। साथै यसै मार्चमा अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटीको मूल्याङ्कन टोली पैचिङ्ग तथा चङ्गचियाखौका खेलस्थलको निरीक्षण गर्न आउँदै छ। र यो भ्रमणको उद्देश्य पनि यहीँ नै हो की हामी सबैलाई ओलम्पिकका लागि तयार गरिरहेको स्थलको अवलोकन अनि रिपोर्टिङ्ग तथा प्रचार-प्रसार।

सन् 2008मा गृष्म ओलम्पिकको आयोजना गरिसकेको कारण राम्रो अनुभव अनि विश्वमा पनि राम्रो छाप छोडेको र त्यस बेलाका कतिपय खेल मैदान पनि प्रयोग गर्नसक्ने र आवश्यक पुर्वाधारहरूको निर्माण भइरहेको बताइएको थियो। पैचिङ्ग र चङ्गचियाखौको चोङ्गली जिल्ला जहाँ एल्पाइन स्की लगायतका खेल हुनेछन् त्यहाँसम्मको दूरि दुई सय किलोमिटरभन्दा बढी भएको कारणले सन् 2019सम्ममा पचास मिनेटमा ओहोरदोहोर गर्नसकिने तीव्र गतिको रेल निर्माण भइसक्ने पनि जानकारी गराइयो। साथै यस हिँउदे खेलले प्रत्यक्ष तीस करोड चिनियाँलाई आकर्षित गर्ने पनि बताइयो। पैचिङ्गको यानछिङ्ग अनि हबे प्रान्तको चङ्गचियाखौमा लगायत पैचिङ्गमा रहेका विविध खेलस्थलमा खेल खेलाउन तयारी गरिरहेको यस अवस्थामा चीनले यस 24औं ओलम्पिकको आयोजना गर्ने अधिकार पाए फेरि पनि एक पटक पैचिङ्गअवस्थित बर्ड नेस्टको भव्यता ओलम्पिकको शुभारम्भ तथा समापन हेर्नपाउने छौं। हिँउदे खेलको विकास तथा 24औं ओलम्पिक चीनले गर्न पाउने पक्षमा प्रबर्द्धन गर्न यो भेटघाट तथा भ्रमणको आयोजना गरिएको थियो।

प्रेस भेटघाटमा यी जानकारीपछि मलाई खट्केको प्रदुषणको प्रश्न तेर्स्याएं। र अवश्य पनि ओलम्पिकको आयोजना गर्ने अवसर मिले अझै सशक्त ढङ्गमा प्रदुषण न्युनिकरण गरिने बताउनुका साथै चङ्गचियाखौमा पटक्कै प्रदुषण नभएको बताइयो। यसपछि हाम्रो वास्तविक यात्रा शुरु भयो। पैचिङ्गको उत्तरी जिल्ला यानछिङ्गतर्फ।

चीन राज्य परिषद अन्तर्गत सूचना विभागले 'मेरो आँखामा चीन' शीर्षकमा यो तीन दिने (फेब्रवरी 12-14) भ्रमणको आयोजना गरेको हो। हामी मध्यान्हको बाह्र बजेतिर यान्छिङ्गमा अवस्थित होलिडे इन रिसोर्टमा पुग्यौं। अनि आज तीन ठाउँमा जाने कार्यक्रम भएको कारण सामान राख्ने बित्तिकै खानाका लागि झर्‌यौं र त्यसपछि लाग्यौं गुयाजुतर्फ। यो गुयाजु नाम नसुने पनि त्यस ठाउँको फोटो पहिला हेरेको थिएं र एक दिन जाउँला भनेर सोचेको पनि थिएं। एक पटक यतैतिर घुम्ने कुरा पनि उठाएका थियौं तर पछि धेरै जसो साथीभाइले छ्वानतिस्या रोजेको कारण त्यतै गयौं। र आज भने यो गुयाचुको अवलोकन गर्ने जुरेको थियो। गुको अर्थ प्राचीन याको अर्थ गुफा र चुको अर्थ बस्ने या बसाइ हो। यसर्थ प्राचीन कालमा त्यहाँ मानिसको बसोबास रहेछ भन्ने बुझिन्छ। त्यो ठूलो विशाल चट्टान या पहाडी चट्टानमा खोपेर बनाइएको रहेछ। दुई वटा पहाडमा गरी 137वटा स-साना कोठा छन् रे। त्यो त गनिन। नभए किन भन्थ्यो र, होइन। अनि हाम्रा गाइडले भने अनुसार कुनै बेला त्यहाँ रबिनहूडहरू बस्दथे। यानि कि धनीहरूलाई लुटेर गरीबलाई दिने मानिसहरूको बास थियो रे। एक दिन जान्छु भनेको ठाउँ पनि पुगेर आइयो अनि त्यसपछि एउटा प्रदर्शनी कक्षमा गयौं जहाँ यान्छिङ्गमा हुने खेलस्थलको मोडेल राखिएको थियो र हामीलाई सविस्तार त्यसको व्याख्या गरिएको थियो। खेल मैदान, दर्शक बस्ने ठाउँ, पार्किङ्ग, खेलाडी बस्ने ठाउँ यस्ता कुराको जानकारी गराइयो। यस पछि होटेल फर्केर तुरुन्तै बीस मिनेटपछि नै खाना खान बस्यौं र फेरि पनि एकदम हतार-हतार लोङ्गछिङ्गस्यातर्फ लाग्यौं। त्यसपछि होटेल। आज धेरै नै थकित् भइयो। अब मीठो निन्द्रा आउंछ होला, भोलि फेरि सबेरै हिँड्नु छ। शुभरात्री

13 फेब्रवरी 2015   

ताजा हावा। आहा ताजा हावामा साँस फेरेर फर्केको छु। अहिले रातीको बाह्र बज्नलागीसक्यो। म भने रात्री भोजपछि बाहिर गएको थिएं। हो, अवश्य पनि चिसो छ। तर लुगा, जुत्ता, सबैसबैले भित्र चिसो पस्न दिएन या भन्दा यो ताजा हावाको असर हो। मलाई बेग्लै आनन्दको महसुस भएको थियो र अहिले पनि लागीरहेको छ। तनमनभर्ने गरि नै ताने साँस अनि फाले साँस। यो होटेल एरिया रहेछ क्यारे, त्यसकारण पनि सबै झिलीमिली। हुन त बसबाट हेर्दा मलाई यसै हबे प्रान्तको अर्को शहर छङ्गदजस्तो लागेको थियो। केही परसम्म म सिधा बाटो हिँडे अनि एउटा चोकमा पुगेर केही फोटो खिचें र त्यसैक्रममा याङ्गरौ छ्वार बेचिरहेको देखें। अनि म उतैतिर लागें एक वटाको एक यूआन रहेछ यहाँ अझै पनि। हुन त खाना खाइसकेको थिएं स्कीबाट होटेल फर्केर खाना खाइ हिँडेको थिएं तर पनि केही किने र खाएं। यताउता घुम्दै ताजा हावाको मजा लिँदै होटेलतिर फर्के।

आजको दिनलाई संक्षिप्तमा भन्नुपर्दा बस र स्की मात्र हो। बिहान नाश्ता गरेर यान्छिङ्गबाट हिँडेका हामी दिउँसो साढे बाह्र बजेतिर मात्र यस ठाउँ चङ्गचियाखौको चोङ्गलि पुग्यौं। अनि हामी जेन्टिङ्ग स्की रिसोर्टमा खाना खायौं। यति विशाल लाग्यौ कि त्यो स्की रिसोर्ट कता हो कता हराउने। खाना खाएपछि स्की खेल्ने योजना अनुसार स्कीका सरसामान लिने ठाउँ जाननै भित्रभित्रै यताउता धेरै हिँड्यौं। अनि यसै क्रममा त्यस रिसोर्टको जुन स्की खेल्ने पहाड छ यहाँ पनि सन् 2022को ओलम्पिक आयोजना गर्ने अवसर पाए खेलहरू हुनेछन्। जेन्टिङ्ग स्की रिसोर्टलगायत चोङ्गलिका चार वटा भव्य स्की रिसोर्टले बिभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय खेलको आयोजन पनि गरिसकेको छ। यहाँ अल्पाइन स्कीका खेलहरूका लागि जोडतोडले तयारी भइरहेको छ। यहाँ पनि यस्तै जानकारी दिने मोडेलको अवलोकन गर्यौं। अनि त्यसपछि हिँउ खेल शुरु गर्‌यौं। दुई-तीन पटक मैले पैचिङ्गमा खेलिसकेको थिएं। मलाई सानो स्लोपतिर कुनै समस्या थिएन तर त्यो त विशाल नै थियो। र हल्का तलतिरै मात्र खेल्न पर्ला भनेको त त्यहाँ कहिले स्की नखेलेकाहरू पनि फोटो खिच्नलाई भए पनि खेल्छु भनेर आँट गरेको देख्दा होइन आफू त खेलिसकेको र केही तरिकाहरू सिकीसकेको के गर्ने कसो गर्ने पहिले नै सिकीसकेकोले म पनि त्यो विशाल भिरालो देखिनेबाट झर्छु भन्ने लाग्यो। अनि पछि यस ठाउँमा ओलम्पिक भयो भने त यहाँ आफूले स्की गरिसकेको भन्ने अनुभव कति मीठो हुँदो हो। अनि म केबुल कार चढेर गएँ। सबैभन्दा माथि छ नम्बरको केबुलकार हो भने म चाहीँ पाँचमा झरे र स्कीको तयारी गरें। जस्तो पहिला पनि भएको थियो आज पनि त्यस्तै पहिलो मोडमा नै लडें। एक त भीड भन्नाले आफू अगाडि केही मान्छेहरू थिए यसोउसो गर्न नपाइकन लडीहालें। एक पटक त म किन आएं भन्ने नै भयो। किनकी कोचको सुविधा छैन नजान्नेले नखेल्नुस साइटसियिङ्ग गर्नुस र रहर छ भने तल समथर भागमा मात्र गर्नु भनेको थियो। तर मलाई तल त्यति मजा लागेन किनकी केही स्लोपमा यसअघि नै मजाले खेल्ने भइसकेको थिएं। अनि बल्लतल्ल आफ्नो बोर्डको लक खोलें। यो सबैमा परफेक्ट भइसकेको थिएं। तर मनमा डरले यस्तो डेरा जमायो भने एकैक्षिणलाई भनेर साध्दे छैन। यहाँ न आफ्नो कोही साथी छ किनकी साथीहरूसँगै जाँदा पहिला-पहिला कति पटक एक्लै हिँउमा लाचार भएर बसेको थिएं। यो त पहिलो मोड हो तल झर्नु कता हो कता। तर एक जना भर्खरकी केटी आएर चिनियाँमा केही बोल्दै थिए। म त्यस बेला उठीसकेको थिएं तर स्की बोर्ड त खोलीसकेको थिएं। उनले चिनियाँमा स्की बोर्ड लगाउ भन्दै मलाई सहयोग गर्दै रहेछ। अनि त्यो भयङ्करको मोडमा उनको सहायताले स्की बोर्डमा खुट्टा छिराएं। त्यसपछि उनको सहायतामा म अघि लागें र लाग्नु अघि मैले स्येस्ये टक्राएं। त्सपछिको यात्रा भयानक स्लोपमा थियो र मजाले झरें त्यहाँ धेरै जसो साना केटाकेटीहरू रहेछ हुन त यो अरुले दोष दिने कुरा मात्र हुनसक्छ। पहिला सिकीसकेको थिएं आफ्नो दायाँबायाँ गर्न आफ्नो कुमलाई मोड्ने अनि रोक्न स्की बोर्डलाई अलि टेँडो गर्ने तर त्यो केटाकेटी देखेर आफूले रोक्ने प्रयास गरें र मलाई थाहा छ त्यो रोक्नु भनेको लड्नु हो। तर पनि लडें अलि बिस्तारै या सेफ ल्याण्डिङ्ग गरे। अनि केही क्षिणमा अघिकी मइन्यू (यानिकि) सुन्दरी केटी मेरो अगाडि आइन। र फेरि पनि मलाई सहयोग गरिन्। म एउटाको लक खोल्दै थिएं पर्दैनपर्दैन भन्दै उठाउन हात दिँदै थिइन तर मैले एउटा बोर्डको लक भने खोलीहालें। त्यसै दुःख दिनु भएन नि। अनि फेरि मैले धन्यवाद भन्दै यसोउसो भयो थाहा भएर पनि सधैँ खेल्ने होइन अनि लडें यस्तैयस्तै म भन्दै थिएं अनि उनी हाँस्दै थिइन र पछि उनले भनिन् चिनियाँमा मलाई अङ्ग्रेजी आउँदैन। अनि फेरि स्येस्ये भने र म मजाले तल झरें। जे होस्, ओलम्पिक आयोजना गर्ने स्थलमा 2022 नभए त्यसपछिको गर्ला किनकी प्रस्ताव राखेको बेला नै कुनै देश र शहरलाई दिने चलन एकदमै कम छ। जे भए पनि ओलम्पिक आयोजना गर्ने स्थलमा आफुले स्की गरियो भन्ने भयो। धेरै खुशी लागेको छ। अनि शहरका बाटा-बाटामा पनि सन् 2022ओलम्पिकका बारेमा ब्यानरहरू देख्नसकिन्छ। र म यही भन्छु कि सन् 2022मा हुने 24औं हिँउदे ओलम्पिक पैचिङ्गऔचङ्गचियाखौ शहरले नै गर्नेछ। मलाई विश्वास छ। र गृष्म र हिँउदे ओलम्पिकको आयोजना गरेर पैचिङ्गले विश्वमा आफ्नो नामलाई अझ उच्च बनाउने छ किनकी आजसम्म एउटै शहरले दुई ओलम्पिक आयोजना गरेको छैन। च्या यौ पैचिङ्ग।

अनि मलाई आशा पनि छ कि सजिलैसँग कजाकिस्तानको अल्माती शहरलाई हराउने छ पैचिङ्गले र भव्य खेल समारोह हुनेछ। अनि सन् 2022को ओलम्पिकको अवसरमा मेरो यो क्षण पुन ताजा हुनेछ। साथै सबै-सबै सहयोगी हात अनि सहयात्रीलाई धन्यवाद। (यी तस्वीरहरु सबै लेखक स्वयंले खिचेका हुन्।)

-अजय अलौकिक