नान ख भन्ने ठाउँमा देखेको एक सपना
          चिनियाँ भाषामा"नान ख भन्ने ठाउँमा देख्ने एक सपना" भन्ने एक उखान प्रचलित छ। यस उखानले सपनामा देख्ने दृश्य वा साकार तुल्याउन नसकिने मानिसका कल्पना भन्ने कुरालाई उजागर गर्दछ। इस्वी सम्बतअनुसार, नवौं शताब्दीमा चीनको थाङ वंशका लेखक लि कुंग चोको उपन्यास "नान ख भन्ने ठाउँका हाकिम सम्बन्धी जीवन वृत्तान्त" बाट यो उखानको उत्पत्ति भएको हो।

         त्यति बेला ठुन यु फन् नामका एकजना मानिस थिए। साधारण दिनमा पनि रक्सी खाने तीनको बानी थियो। उनको घरको आगनमा व्हे शू भन्ने एक किसिमको चिनियाँ रुख रोपिएको थियो। त्यस रुखका हाँगा -बिंगा निकै घना थिए। गर्मी याममा हावा चलेको बेला राति यस रुखमुनि बस्दा निकै शितल हुन्थ्यो।

        ठुन यु फन्को जन्म दिवसका दिन बधाइ दिन उनका नाता-गोता र इष्ट-मित्रहरु उनको घरमा आएका थिए। त्यस दिनु उनले निकै खुशी भएर बढी रक्सी खाए। रात धेरै बितिसकेको थियो। नाता-गोता र इष्ट-मित्रहरु सबै आ-आफ्ना घर फर्किसकेका थिए। नशाले लठ्ठ परेका ठुन यु फन रुखमुनि सुते।

         मस्त निद्रामा परेका ठुन यु फनले त्यति बेला एउटा सपना देखे। सपनामा उनले दुइजना दूतले आफूलाई निम्ता गरेर एउटा रुखको दुलामा प्रवेश गराए। रुखको दुलाभित्र सफा आकाश र रमणीय दृश्य देखियो। त्यस ठाउँलाई ता व्है को अर्थात ठुलो व्हे रुख राज्य भनिन्थ्यो। त्यस बेला राजधानीमा अधिकारी छनौट गर्नका लागि परीक्षा चलिरहेको थियो। त्यो देखेर उनले पनि नाम दर्ता गराए। परीक्षामा राम्रा लेख-निबन्ध लेखेकाले उनले पहिलो स्थान हासिल गरे। त्यसको लगत्तै सम्राटले उनको मौखिक परिक्षा लिनथाले। उनको जीउ-डाल निकै राम्रो हुनुका साथै वौद्धिक क्षमता पनि उच्च भएको देखेर सम्राट पनि निकै खुशी भए। त्यसैले सम्राटले उनलाई प्रथम स्थानमा राखे र राजकुमारीसित उनको विवाह पनि गरिदिए। ठुन यु फन परिक्षामा प्रथम श्रेणीमा आउनुका साथै उनले राजकुमारीसित विवाह पनि गर्न पाएको यो कुरा राजधानीमा एक कान दुइ कान भयो।

         विवाहपछि ती दम्पत्ति बीच राम्रो प्रेम-भावको विकास भयो र उनीहरु राम्रो जीवन बिताउन थाले। केही समयपछि सम्राटले ठुन यु फनलाई नान् ख जिल्लाको प्रमुख बनाएर पठाए। त्यहाँ पुगेका ठुन यु फनले जनताको ठूलो ममता जित्न सफल भए। उनले पटक-पटक विभिन्न ठाउँको स्थलगत निरीक्षण गरी स्थानीय अधिकारीहरुको कामको मूल्याङ्कन गर्नेगरेका थिए। उनको मातहतमा रहेका क्षेत्रहरुमा शासन-व्यवस्था राम्रो थियो र प्रभावकारी काम पनि गरिएको थियो। त्यसैले त्यहाँका जनताले उनको निकै प्रसंसा गर्नेगरेका थिए। यसरी तीस वर्ष बित्यो। ठुन यु फनको उच्च उपलव्धिका कारण उनको नाम पनि देशभरि फैलियो। ठुन यु फनका पाँचजना छोरा र दुइवटी छोरी थिए। उनको जीवन निकै सुखी थियो। सम्राटले राजधानीमै काम गर्नलगाउन र पदोन्नति दिलाउनका उनलाई पटक-पटक बोलाएका थिए। स्थानीय बासीहरुले यो खबर थाहा पाएपछि टोल-सडकमा भेला भएर नान खमै काम गरिरहनुहोस भनेर अनुरोध गर्दै उनको रथ रोकेका थिए। ठुन यु फन जन-साधारणको भावनाबाट निकै प्रभावित भए र त्यहीं बसे। उनले सम्राटलाई पनि वास्तविक कुराबारे लिखित जानकारी दिएका थिए। सम्राटले उनको उपलव्धिको प्रसंसा गर्दै उनलाई धेरै सुन-चाँदी पनि पुरस्कारका रुपमा दिएका थिए।

         एक वर्षको कुरा थियो, छान लो को भन्ने एक राज्यले ता व्हे को भन्ने मुलुकमाथि आक्रमण गर्न सेना पठायो। ता व्हे कोका सैनिकहरुले हुकुम अनुसार शत्रुको प्रतिकार गरे। तर पटक-पटक हार खाए। आफ्ना सेनाले हार खाएको खबर सुनेपछि सम्राटलाई निकै दुःख लाग्यो र उनले शत्रुको सामना गर्ने उपाय बारे छलफल गर्न भनी तत्कालै सैनिक तथा निजामती अधिकारीहरुलाई बोलाए। शत्रु-सेनाले राजधानीमा आक्रमण गर्दैछ भन्ने कुरा सुनेर भाइ-भारादारहरु निकै डराए। उनिहरुले प्रतिकारको कुनै उपाय पनि देखेनन।

         सम्राटले ती भाइ-भारादारहरुको हुलिया देखेर निकै रिसाएर भनेः साधारण दिनमा तिमीहरुले भोग विलास गर्नेगरेका छौ। मुलुक संकटमा परेका बेला तिमीहरु एक शब्द पनि बोल्दैनौ, डरले कामिरहेका छौ। यस्तो अवस्थामा तिमीहरुको के आवश्यकता?

         यसै बेला प्रधानमन्त्रीले निकै नाम कमाएको नान ख भन्ने क्षेत्रका हाकिम ठोन यु फनको सम्झना गरे र नीजलाई सम्राट सामु सिफारिस गरे। सम्राटले पनि उनको कुरा सुनेर ठोन यु फनलाई सारा मुलुकका सेनाको नेतृत्व गरी शत्रुहरुको सामना गर्न आदेश दिए।

         सम्राटको आदेश पाएपछि ठोन यु फन तुरुन्तै सेनाको नर्तृत्व गर्दै युद्ध मोर्चामा गए। तर ठोन यु फनमा युद्ध-कला बारे कुनै ज्ञान नभएकाले शत्रुका सामु उनको केही लागेन, उनको सेना पराजित भयो, ठोन यु फन पनि झण्डै युद्धबन्दी बनेका थिए। यो खबर पाएपछि सम्राट निकै निराश भए र ठोन यु फनलाई पदच्युत गरेर उनको थातथलोमा फर्काउने आदेश दिए। आफ्नो प्रतिष्ठा क्षणभरमै हराएको थाहा पाएका ठोन यु फन एकदमै लज्जित भएर ठूलो स्वरमा कराए। वास्तवमा यो त एक सपना मात्र पो रहेछ। सपनाबाट ब्यूँझेपछि ठोन यु फनले सपनाको दृश्य अनुसार ता व्हे मुलुकको खोजी गर्नलागे। वास्तवमा त्यो त त्यस ठूलो रुखमा रहेको कमिलाको एउटा ठूलो दुलो पो रहेछ।

         यस उखानबाट हामी के शिक्षा पाउँछौं भने मानिसको जीवन सपना जस्तै हो र धनि, कुलिन, अधिकार वा शक्ति सबै मृगतृष्णा हुन।