صنایع ساخت چین: ساخت دستگاه حفاری قوی
صنایع ساخت چین قسمت سوم: ماشینآلات تاسیسات زیربنایی ودستگاه های حفاری قوی
در نخستین ساعات بامداد «ناسن» گله خود با بیش از 600 گوسفند راهی مرتع میکند. ماه فصل رشد علفها و سرسبز شدن دشت است، اما این منطقه به شکلی ویژه خشک و بایر است. کوچ کردن از یک مرتع به مرتع دیگر در جستجوی علف برای دامها تنها راهی است که ناسن و خانوادهاش برای مبارزه با این بیابان خشک میشناسند. در همین زمان، مهنسی به نام «لونگ بین» با خودروی خود در حال رفتن به محل اجرای یک پروژه است. تیم او در حال حفر یک تونل در این منطقه هستند تا آب را از فاصله بیش از 300 کیلومتری به اینجا انتقال دهند. شرایط جغرافیایی این مسیر فوقالعاده پیچیده و پر از گسل، سنگهای آهکی نرم است و در بخشهای مختلف آن، مقدار زیادی سنگ سخت و صخرههای کوارتزی وجود دارد که به خاطر آنها هر بار بادی مسیر تغییر داده شود. انجام این پروژه بدون فنآوری و تجهیزات حفاری پیشرفته امکانپذیر نخواهد بود .
کانال آبی که چندین نسل از خانواده ناسن در رؤیای آن بودهاند، اکنون به دست لونگ بین و همکارانش در حال تبدیل شدن به واقعیت است. لونگ بین و تیمش سوار بر یک واگن کوچک وارد یک دستگاه بزرگ حفاری تونل واقع در عمق 1000 متری زمین میشوند؛ انگار که وارد شکم یک بیل مکانیکی عظیمالجثه شده باشند. لونگ بین میگوید : «لایههای این سنگها خوب نیست، باید با ورق آهن آنها را ببندیم و بعد گل و لای داخل آن تزریق کنیم. از اینجا به بعد مسیر همین طور است. به آب رسیدیم،مواظب باشید». این دستگاه حفاری تونل به طور کامل توسط چین طراحی و ساخته شده؛ طول آن 230 و قطرش 7 متر است و از هر جا که عبور کند از خود یک تونل طولانی به جای خواهد گذاشت. لونگ بین میگوید : «این قسمت تونل کاملاً فرو ریخت. اینجا بیشتر شنی است و به همین خاطر در جریان حفاری فرو میریزد. این قسمت یک کیلومتری که در حال حفاری آن هستیم، محل دگرگون شدن شکستهای زمین است و همه مهندسان جهان درباره دشواری حفاری در آن صحبت میکنند. سنگها پی در پی از دیوار تونل فرو میریزند و کارگران باید با میلگرد دیوارها را محکم کنند. ماسه‌ها با استفاده از یک تسمه نقاله به بیرون انتقا داده میشود و مشخص است که دستگاه حفاری میتواند به مسیرش ادامه دهد. لونگ بین میگوید: شاید بتواند چند سانتی‌متر دیگر جلو برود. در منطقه دگرگونگی شکست زمین باید برای هر اتفاقی خطرناکی آماده بود.
آنها در این مرحله از کار خود در طول یک روز کار حتی با بیش از سه نوع وضعیت جغرافیایی شامل سنگهای تغییریافته، صخرههای سخت و وجود منابع آب در میان سنگها نیز روبهرو شدهاند.این قسمت دگرگونشده که در مسیر تونل قرار دارد نه تنها به خاطر زلزله به این شکل درآمده بلکه عمقش 100 برابر یک پروژه متروی معمولی است. این پروژه در سختترین و خطرناکترین شرایط کاری در جهان در حال انجام است. صدای دستگاه ناگهان قطع میشود، لونگ بین خودش حدس میزده که ممکن است اینجا گیر کنند. یکی از کارگران پوشش روی تسمه نقاله را باز میکند و داخل آن پر از سنگ شده است. طبق تجربههای قبلی این کارگران، مشخص است که تیغ حفاری کاملاً گیر کرده است. یکی از کارگران میگوید: این قسمت که ما به آن «دندان» میگوییم روی صفحه حفاری نصب میشود و کار آن خراشیدن لایههای سنگ است. اکنون صفحه تیغ به یکی لایه سنگی گیر کرده نمیتواند به عقب برگردد. وقتی هم که صفحه گیر کند سر آن را نمیتوان عوض کرد و همین بزرگترین مشکل ما در اجرای پروژه حفر تونل است. در گذشته تنها با دست میشد سنگها را از روی تیغه کنار زد و ممکن بود به همین خاطر یک، دو یا حتی شش ماه کار حفر تعطیل شود اما اکنون یک دستگاه که در چین اختراع شده به همه این مشکلات پایان داده است. لونگ بین و همکارانش دکمه «حرکت محور» دستگاه را میزنند تا دستگاه را بار دیگر راه بیاندازند. لونگ بین میگوید " آن طرف دارد فرو میریزد. زود باشید. تو قسمت عقب را نگهدار. " "نگه داشتم." " خوب. نصب شد. ببینید سیگنال دارید." سیگنال داریم." " صفحه تیغه را بچرخان" "چرخید" " اطلاعات دریافت شد"
دستگاه حفاری دوباره روشن میشود و تسمه نقاله به حرکت در میآید. تعمیر دستگاه تنها سی دقیقه طول کشید اما دکمه «حرکت محور» در واقع چه چیزی را به حرکت در میآورد که دستگاه بتواند دوباره کار کند؟ برای یافتن راز این دکمه باید به کارخانه تولید دستگاه حفاری در فاصله هزار کیلومتری اینجا برویم. در کارخانه شهر چان شای استان هو نن ، مشغول اتصال بخشهای مختلف یک نمونه از همان دستگاههای حفاری هستند. قطر صفحه این دستگاه 7 متر و وزن 135 تن است. " دریچه آهنی و دندانههای فولادی" صفحه برش این دستگاه حفاری 5600 کیلوواتی روزانه میتواند 2800 متر مکعب سنگ را خرد کند که برابر با یک استخر شنا در سطح استاندارد بینالمللی است. به این دستگاه در میان ماشین آلات مهندسی " ناو هواپیمابر زیرزمینی" میگویند. ارتفاع آن 4 متر و طولش 230 متر است و روی بدنه آن بیش از 50 هزار قطعه یدکی نصب شده است. این دستگاه حفاری با قطر بزرگ در هر شرایطی میتواند کار کند و تا 5 سال پیش فنآوری ساخت آن تنها در انحصار کشورهای دیگر بود. اکنون چین نه تنها قادر به ساخت چنین دستگاهی است بلکه مشکل " گیر کردن" تیغه آن که به مدت 50 سال یکی از مشکلات بزرگ صنعت حفاری در جهان بود را نیز حل کرده است. فنآوری چین برای حل این مشکل پشت صفحه برش دستگاه قرار دارد. دستگاه حفاری بزرگی قطرش بیش از 7 متر است، دست کم باید 8 موتور برقی داشته باشد اما لونگ بین و تیمش یکی از این موتورهای برقی را با یک موتور هیدرولیک عوض کردهند. او میگوید: صفحه برش چرخ دندههایی هست که دیده نمیشوند و باعث چرخش صفحه میشوند. با وجود آنکه سرعت موتور هیدرولیک با وجود سرعت کمتر نسبت به موتورهای برقی، 5 برابر بیشتر گشتاور دارد. حل مشکلا گیر کردن دستگاه در واقع با یک روش ابداعی از ترکیب به کارگیری موتور هیدرولیک و موتور برق توسط تیم لونگ بین امکانپذیر شده است. او میگوید: انگار که یکی از این موتورهای متعلق به یک خودروی ورزشی خیلی سریع و دیگر متعلق به یک کامیون سنگین با ظرفیت حمل بالا باشد. ما فکر کردیم که یک دستگاه حفاری ترکیبی تولید کنیم که اگر هم گیر کرد بتوان مشکل خیلی سریع حل کرد. ما امیدواریم که نسل ما بتواند در افتخار ساخت سهم داشته باشد.
در این کارگاه هر روز به صورت همزمان شش دستگاه حفاری مونتاژ میشود. ده سال پیش دستگاه های تولید چین کمتر از 10 درص سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داده بودند اما در حال حاضر چین سهم بیشتری از فنآوری و بازار تولید این دستگاهها را از آن خود کرده و در یک پیشرفت تاریخی اکنون صاحب دو سوم از سهم بازار جهان است. طراحی و تولید این دستگاه حفاری در واقع نمادی از پیشرفتهای مهم چین در زمینههای هیدرولیک، فرکانس تبدیل، سیستم کنترل و فنآوری های دیگر است. توان چین در زمینه پژوهش و ساخت تجهیزات و ماشینآلات صنعتی از هیچ یک از رقبایش کمتر نیست. امروز چین از نظر فنآوری و ساخت تاسیسات زیربنایی در رده اول جهان قرار دارد. ماشین آلات مهندسی و ماشین آلات ساختمانی، پایه اصلی توسعه تجهیزات بزرگ صنعت ساخت و پروژههای بزرگ است و به قول چو مینگسیان، عضو شورای ملی مشورتی راهبردی کشور قدرتمند «بدون آن پروژههای بزرگ ساخته نمی شود و بدون آن تجهیزات بزرگ نمیتواند نقش خود را ایفا کند.»
