تام نیکولز استاد فرهنگستان نیروی دریایی آمریکا اخیرا در مقاله ای در روزنامه یو اس ای تودی، سیاست خارجی اخیر کشور خود را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه رسیده که سیاست خارجی آمریکا از کنترل خارج شده است. این در حالی است که در تصمیمگیریهای دیپلماتیک اخیر آمریکا جان بولتون مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ همیشه حاضر بوده است.
حالا به نمایشهای بولتون پس از تصدی مقام مشاور امنیت ملی رییس جمهور نگاهی بیاندازیم: تحمیل فشار به وزارت دفاع برای تدوین برنامۀ عملیات نظامی علیه ایران و اعزام ناوگان به خلیج فارس؛ مداخله در امور داخلی ونزوئلا؛ تلاش برای ایجاد شکاف میان چین و روسیه... جان بولتون با این اقدامات به ما فهمانده است که نگرانی تام نیکولز نیز بی پایه نیست. سیاست خارجی آمریکا با محوریت جان بولتون مثل یک اسب افسار گیسخته از کنترل خارج شده است.
بولتون نمایندۀ تندروهای آمریکا است. او در زمان نمایندگی آمریکا در سازمان ملل اعتراف کرده بود که این کشور تنها تا زمانی که بخواهد سازمان ملل کار کند، به آن کار می دهد. تنها مسأله برای آمریکا، منافع آمریکا است. اگر خوشتان نمی آید، خوش آمدید. واقعیت همین است.» به علاوه، او همیشه خواهان حملۀ نظامی به کرۀ شمالی و ایران بوده است.
بولتون پس از تصدی مقام مشاور امنیت ملی رییس جمهور نیز مدعی «تهدید موشکی چین علیه روسیه شد که روسیه فوراً رد و اعلام کرد چیزی که روسیه را تهدید می کند آمریکا و ناتو است نه چین. ماه پیش نیز بولتون در کاخ سفید در جمع خبرنگاران گفت ارتش کوبا در ونزوئلا به رییس جمهور ونزوئلا کمک می کند. اما وزیر خارجه کوبا فورا آن را رد کرد و بولتون را «یک دروغگوی مریض» خواند و گفت او اطلاعات اشتباه در اختیار دونالد ترامپ می گذارد.
برنی سندرز یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری 2020 اخیرا به رسانه ها گفت آمریکا با اتکاء به دروغ جنگ عراق را شروع کرد و بولتون یکی از بانیان و باعثان آن جنگ بود و معلوم است بولتون امروز می خواهد دوباره امریکا را به جنگ با ایران بکشد.
در واقع، علاوه بر جان بولتون، افراد تندروی دیگری مانند پمپئو و ناوارو نیز در کاخ سفید حضور دارند. آنها به دنبال ادامۀ زورگویی آمریکا در جهان هستند و به این منظور به عهدشکنی، تحریک اختلافات، دروغگویی و سیاهنمایی می پردازد. اما باید گفت در سنجش توان خود اغراق کرده اند، زیرا جهان امروز دچار تحول بی نظیری در سدۀ اخیر شده و رفتار آمرانۀ آنها نمی تواند جلوی پیشرفت عصر را بگیرد.
با کمک جهانی شدن اقتصاد، چندقطبی شدن جهان و اطلاعات گستری در جوامع، نظم بین المللی در سه دهۀ اخیر دچار تغییرات زیادی شده است. از جمله، کشورهای در حال توسعه رشد جهشی داشته و به محرک اصلی رشد اقتصادی جهان تبدیل شده اند. طبق گزارش «تغییرات ساختار اقتصادی بین المللی و گزینشهای راهبردی چین در آینده» که چین در دسامبر سال گذشته منتشر کرد، ارزش تولید ناخالص کشورهای در حال توسعه تا سال 2035 از کشورهای توسعه یافته فراتر می رود و به 60 درصد آمار کل جهان می رسد.
معادلۀ بین المللی کنونی که پس از جنگ جهانی دوم به ابتکار امریکا ایجاد شده، در پی تحولات اقتصادی عظیم کنونی در حال اصلاح و تعدیل است. اما این باعث نگرانی سلطه طلبان شده است. در دوران اخیر، آمریکا برای حفظ استبکار و استیلای خود از سازمانها و پیمانهای بین المللی خارج شده و همزمان، خواسته های بیشتری از متحدان خود می خواهد و فشارهای بیشتری بر چین و روسیه تحمیل می کند، در حالی که برای حا مشکلات داخلی خود مانند فاصلۀ طبقات فقیر و غنی، ضعف صنایع تولیدی و اختلافات نژادی فقط به تحریک عوام گرایی روی آورده است.
امروز با آنکه عصر تک قطبی بودن دنیا نزدیک به پایان است، اما «بولتونهای تندرو» همچنان انتظار دارند با «نسخه ای قدیمی» «بیماریهای جدید» را درمان کنند. اگر به پشت آن نگاهی بیاندازیم می فهمیم که آنها درکی از گرایش و روند توسعۀ جهان ندارند و در مقابل پیشرفت عصر اعتماد به نفس کافی ندارند و با اقداماتی کنونی خود فقط قدرت ملی، اعتبار و نفوذ آمریکا را به باد فنا می دهند. با تحریک «بولتونها» سیاست خارجی آمریکا مثل اسبی افسار گسیخته دیوانه تر می شود و امریکا را به خطرات مهلکی خواهد انداخت
