เมื่อกล่าวถึงมณฑลยูนนาน คนที่เคยเดินทางไปมักจะพูดคำว่า "สวย" และประทับใจอย่างลึกซึ้งต่ออากาศของมณฑลยูนนาน อากาศของยูนนานทั้งสี่ฤดูกาลราวกับฤดูใบไม้ผลิ

มณฑลยูนนานตั้งอยู่ภาคตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ทิศใต้ติดกับลาวและเวียดนาม ทิศตะวันตกติดกับพม่า มณฑลยูนนานมีอำเภอตามชายแดน 25 อำเภอติดกับพม่า ลาวและเวียดนาม มีชายแดนยาว 4060 กิโลเมตร เป็นหน้าต่างและประตูที่เชื่อมจีนกับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้ ในรายงานวันนี้ เราขอแนะนำสิ่งพิเศษประจำมณฑลยูนนานให้ท่านผู้ฟัง ก็คือผลไม้ยูนนาน ผักยูนนาน กาแฟยูนนาน ชายูนนานและสมุนไพรยูนนาน

สำหรับผลไม้ยูนนาน ภูมิอากาศอันเป็นเอกลักษณ์ของมณฑลยูนนาน สร้างผลผลิตมากมายทั้งผลไม้และถั่วเปลือกแข็งต่างๆ โดยผลไม้ที่มีชื่อเสียงได้แก่ องุ่น ส้มเช้งและแก้วมังกร ที่มีปริมาณส่งออกเป็นอันดับหนึ่งของประเทศจีน โดยส่วนใหญ่ส่งออกไปยังอาเซียนและฮ่องกง องุ่นที่มีชื่อเสียงที่สุดมาจากอำเภอปินชวน เขตปกครองตนเองชนชาติไป๋ต้าหลี่ ช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฎาคมเป็นช่วงสุกงอม นอกจากนี้ ยังมีมะม่วงจากอำเภอหยวนเจียง ระยะเวลาที่สุกงอมคือเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ผลผีผา(ปีแป๋)ของเมืองเหมิ่งจื้อ ระยะเวลาที่สุกงอมคือเดือนพฤศจิกายนถึงมีนาคมปีถัดไป แอปเปิ้ลของเมืองจาวทง ระยเวลาที่สุกงอมคือเดือนสิงหาคมถึงกันยายน

ผักสดจากยูนนานมีความหลากหลายมากที่สุดในประเทศจีน ในจำนวนนี้ เห็ดมัสซึตาเกะจากยูนนาน ถูกส่งออกไปขายยังประเทศญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ติดต่อกันถึง 30 ปี โดยเห็ดมัสซึตาเกะราคาแพงที่สุดในจีนอยู่ที่แชงการีลา แหล่งเพาะปลูกพืชผักของมณฑลยูนนานกระจายอยู่ในเขตเมืองอี้ว์ซี ฉี่ว์จิ้งหยวนโหมว โดยแต่ละพื้นที่ในเมืองหนึ่งๆ ก็มีความโดดเด่นแตกต่างกันไป อย่างเช่นในอำเภอทงไห่ของเมืองอี้ว์ซีนั้น จะปลูกผักประเภทใบ และผักประเภทหัวอย่างหอมและกระเทียมเป็นหลัก ส่วนอำเภอเจียงชวนก็จะเน้นปลูกดอกกะหล่ำ มันฝรั่ง และต้นกระเทียมอ่อน อำเภอเฉิงเจียงเน้นปลูกถั่วแขกและผักประเภทหอมกระเทียมเป็นหลัก ส่วนอำเภอซินผิง เอ๋อชาน หวนเจียงนั้น เน้นปลูกพืชผักประเภทแตงและมะเขือเป็นหลัก สำหรับเขตหงถ่าและอำเภออี้เหมินจะเน้นปลูกผักประเภทใบ

กาแฟยูนนานมีประวัติการเพาะปลูกมายาวนานกว่าร้อยปี จนบัดนี้ยังมีต้นกาแฟที่ยืนต้นมายาวนานจนเป็นต้นไม้โบราณอยู่กว่าพันต้น ไร่กาแฟพื้นที่กว่า 1.9 ล้านโหม่ว กระจายอยู่ในพื้นที่ต่างๆ เช่น เมืองเต๋อหง เป่าซาน หลินชาง และผูเอ่อร์ เป็นต้น ส่งผลให้มณฑลยูนนานเป็นแหล่งวัตถุดิบเมล็ดกาแฟคุณภาพสูงขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศจีน

"คุนหมิง" เป็นเมืองเอกของมณฑลยูนนาน มีภูมิอากาศแสนเย็นสบายดุจฤดูใบไม้ผลิตลอดทั้งปี ดอกไม้จากเมืองคุนหมิงชื่อเสียงดังไกลไปทั่วโลก ที่โด่งดังที่สุดคือ "ตลาดดอกไม้โต้หนาน" ซึ่งได้เติบใหญ่ต่อเนื่องขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็น "ตลาดซื้อขายดอกไม้ตัดช่อใหญ่ที่สุดในจีนและเอเชีย" นับเป็นมหานครแห่งดอกไม้ก็ว่าได้

ใบชาจากมณฑลยูนนานที่โด่งดังที่สุดคงต้องยกให้ชาผูเอ่อร์ โดยทั่วไปชาผูเอ่อร์จะแบ่งออกเป็นชาดิบและชาสุก ชาผูเอ่อร์ดิบมีกลิ่นหอมจัด ดมดูจะมีกลิ่นคล้ายดอกกล้วยไม้ เมื่อนำมาชงน้ำร้อนรอบกลางๆ กลิ่นจะอ่อนลงเล็กน้อย แต่มีความหวานชุ่มคอแบบน้ำผึ้งมาแทนที่ รสสัมผัสนุ่มละมุน ต่อเมื่อถึงการชงรอบท้ายๆ น้ำชาก็จะมีรสหวานน้ำตาลกรวดเป็นพิเศษ สำหรับชาสุกนั้น จะให้ความรู้สึกชุ่มคอ รสค่อนข้างเข้มข้น ทำให้ชุ่มคอมาก นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณช่วยบำรุงกระเพาะอาหารและเสริมความงาม ชาผูเอ่อร์มีแหล่งผลิตหลัก 3 แห่ง ได้แก่ เมืองผูเอ่อร์ เมืองหลินชาง และเขตปกครองตนเองชนชาติไตสิบสองปันนา

มณฑลยูนนานมีลักษณะภูมิอากาศที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นแบบป่าฝนเขตร้อน แบบกึ่งร้อนชื้น แบบมรสุม ไปจนกระทั่งแบบธารน้ำแข็งที่ราบสูง จนได้รับสมญานามว่า "อาณาจักรแห่งพืชพันธุ์" มาแต่โบราณ ในเขตมณฑลยูนนาน มีสมุนไพรประเภทต่างๆ นับไม่ถ้วน ที่โดดเด่น ได้แก่ 3 สิ่งสุดยอดสมุนไพรประจำมณฑลยูนนาน ซึ่งประกอบด้วยซำชิก เทียงมั้ว และตังถั่งเช่า

ทั้งนี้ ซำชิก นั้นมีแหล่งผลิตหลักอยู่ที่อำเภอเยี่ยนซาน ในเขตปกครองตนเองชนชาติจ้วงและชนชาติม้งเหวินซาน ที่ได้รับฉายานามว่า "ถิ่นกำเนิดซำชิกแห่งประเทศจีน" ในปี 1995

ส่วน เทียงมั้ว ที่มีชื่อเสียงนั้นมาจากเมืองจาวทง โดยเป็นรากแง่งที่มีขนาดใหญ่ อวบอิ่มอ้วนพี สีขาวนวลสุกปลั่ง ขายดีทั้งในและต่างประเทศ สำหรับตังถั่งเช่า กระจายในเขตตี๋ชิ่ง เขตนู่เจียง และเมืองลี่เจียง

มณฑลยูนนานเป็นสถานที่ซึ่งศิลปะกับชีวิตหลอมรวมเข้าด้วยกันอย่างแนบแน่น ความงามของยูนนาน หลากหลายและเปี่ยมสีสัน ทุกรายละเอียดล้วนมีมนต์เสน่ห์เฉพาะตัว ผลไม้ ผัก กาแฟ ดอกไม้ ชาและสมุนไพร ทั้งหมดเหล่านี้ต่างได้ประกอบความงามของยูนนาน ดึงดูดความสนใจจากชาวจีนกระทั่งชาวโลกด้วย

อย่างไรก็ตาม มณฑลยูนนานเป็นมณฑลที่เปิดกว้างออกสู่ต่างประเทศมาตลอดเนิ่นนานที่สุดในประวัติศาสตร์จีน แม้จะตั้งอยู่ในหุบเขาห่างไกล แต่ความสัมพันธ์ระหว่างยูนนานกับต่างประเทศ กลับเติมเต็มประวัติศาสตร์ ทั้งยังสร้างความรุ่งเรืองให้แก่พื้นที่มาตลอด ปัจจุบัน การพัฒนาและเปิดกว้างยังคงเป็นแรงผลักดันสำคัญของยูนนานในการก้าวสู่อนาคตต่อไป