Xi-Putin görüşmelerinden enstantaneler

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, curmhurbaşkanlığına tekrar seçilmesinden sonra Rusya'ya ilk resmi ziyaretine yarın başlayacak. Söz konusu ziyaret öncesinde Xi ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında kamuoyunun da yoğun ilgisini çeken görüşmeler tekrar gündeme geldi.

Xi Jinping daha önce yaptığı konuşmalarda, Putin'le kişisel ilişkisini "samimi dost" olarak tanımlamıştı. Putin ise, Xi Jinping'e "iyi bir arkadaş" ve "güvenilir bir ortak" demişti.

İki lider arasında son 6 yılda toplam 28 görüşme gerçekleşti. Bu sıkı iletişim, Çin-Rusya ilişkilerinin yüksek seviyesinin yanı sıra, ikili ilişkilerin iki ülkenin diplomatik ajandasındaki önceliğini de yansıtıyor.

,Dikkat çeken "ilkler"

Xi Jinping'in Mart 2013'te Çin cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından, kendisiyle telefonda görüşen ilk yabancı devlet başkanı Putin oldu ve Rusya, Xi'nin göreve gelmesinden sonra ziyaret ettiği ilk ülke olarak seçildi.

Xi Jinping ikili ilişkilere yönelik bir değerlendirmesinde, "Dünyadaki en önemli ve en büyük ikili ilişki" ifadelerini kullanmıştı. Putin de ikili ilişkileri "Rusya'nın, müreffeh ve istikrarlı bir Çin'e, Çin'in de güçlü ve başarılı bir Rusya'ya ihtiyacı var." şeklinde özetlemişti.

Komşuya tebrik

Xi-Putin görüşmelerinde Çin'in diplomasi geleneğinde olmayan durumlar da yaşandı. Xi Jinping, 2014 yılının başında Kış Olimpiyatları'nın açılış törenine katılmak için Rusya'nın Soçi kentine özel bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu hareket, Çin cumhurbaşkanının yurt dışında gerçekleşen uluslararası spor etkinliklerine katılması açısından bir ilki oluşturdu. O ziyaretinde Xi, "Komşu, mutlu bir etkinliğe ev sahipliği yapıyor, elbette sizi tebrik etmek için özel bir gezi yapmalıydım." ifadelerini kullanmıştı.

Çin-Rusya-Moğolistan liderleri görüşmesi

Öte yandan, Xi Jinping, 11 Eylül 2014'te, Duşanbe'de Putin ve dönemin Moğolistan Cumhurbaşkanı Tsahiagiyn Elbegdorj'la bir araya geldi. Üç ülke arasında ilk kez üçlü liderler zirvesi yapıldı. Üçlü görüşme şu ana kadar dört defa gerçekleşti.

Xi Jinping daha önce, Rus medyasına verdiği röportajda, Çin ve Rusya'nın uluslararası ve bölgesel ilişkilerde yakın stratejik işbirliğini sürdürdüğünü belirtti.

Xi, Birleşmiş Milletler, G20 ve Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü gibi uluslararası çerçevede yakın koordinasyon ve işbirliğinde bulunan iki ülkenin, Shanghai İşbirliği Örgütü ve BRICS işbirliği gibi çok taraflı mekanizmaların kurulmasını desteklediğine; ayrıca Orta Asya ve Kuzeydoğu Asya gibi komşu bölgelerde barış ve istikrarın korunmasına katkı yaptığına dikkat çekti.

Kızıl Meydan'da ağırlanan "en değerli konuk"

Xi Jinping ve eşi Peng Liyuan, Büyük Vatanseverlik Savaşı zaferinin 70. yıldönümü dolayısıyla 9 Mayıs 2015'te, Putin ve diğer liderlerle Kızıl Meydan'da düzenlenen askeri geçit törenine katıldı. Rusya, uluslararası görgü kurallarına uygun olarak, Putin'in sağ tarafındaki en seçkin pozisyonu Xi Jinping'e ayırdı. Aynı yıl Çin, 2. Dünya Savaşı'nda Japonya'ya karşı elde ettiği zaferin 70. yıldönümünü kutlamak için tarihinin en büyük geçit törenini düzenledi. Xi Jinping, törene katılmak üzere Çin'e gelen Putin'e eşlik ederek Tianenmen Kulesi'ne çıktı. Uzmanlar, söz konusu iki hareketin, iki ülkenin İkinci Dünya Savaşı zaferini ve Birleşmiş Milletler'in savaş sonrası kurduğu uluslararası düzeni ortaklaşa koruma kararlılığını göstermekte olduğunu ifade ediyor.

Ülkeler arasında yeni tip ilişkilere örnek

Xi Jinping ve Putin, "Çin ve Rusya Arasında İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması"nın imzalanmasının 15. yılı vesilesiyle 2016'da, Beijing'de bir araya geldi. Xi Jinping görüşmede, "Bu anlaşma, 21. yüzyılda ikili ilişkilerinin uzun vadeli gelişimi için sağlam bir hukuki zemin oluşturdu." dedi.

Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu'na davet edilen ilk yabancı lider

İki lider daha sonra, Putin'in Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Zirvesi'ne katılmak üzere 14 Mayıs 2017'de Çin'i ziyaret etmesiyle Beijing'de tekrar bir araya geldi. Xi Jinping o dönem verdiği bir demeçte, Putin'in Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu davetini kabul eden ilk yabancı lider olduğunu söyledi.

Çin'in yabancılara verdiği en yüksek onur madalyası Putin'de

Xi, 8 Haziran 2018'de, Büyük Halk Toplantı Sarayı'nda Putin'e ülkenin yabancılara verdiği en yüksek onur madalyası olan "Dostluk Madalyası"nı takdim etti. Putin, madalyayı aldıktan sonra yaptığı konuşmada, "Xi Jinping ile ikili ilişkilerin güçlenmesini sağlamak için ortak çaba harcayacağız." dedi.

Putin de, önceki yılın Temmuz ayında Xi Jinping'e Rusya'nın en yüksek onur madalyası olan "St. Andrew Madalyası"nı vermişti.

"Xi, benimle doğum günü kutlayan tek ülke lideri"

2013'te yapılan APEC Liderleri Bali Zirvesi sırasında Putin'in 61. doğum günü de kutlandı. Xi Jinping, Putin'e özel dileklerini iletmek için kendisine bir doğum günü pastası hediye etti. Putin o anı hatırlarken, "Daha önce hiçbir yabancı meslektaşımla benzer bir şey yapmadım, ama şimdi Çin Cumhurbaşkanı Xi ile doğum günü kutladım." ifadesini kullandı.

Halklar arasındaki dostluk da pekiştirildi

Putin'in geçen yıl Çin'e yaptığı ziyaret sırasında Xi Jinping'le birlikte yüksek hızlı trene binerek, Tianjin kentine gitti ve burada Çinli ve Rus gençler arasında yapılan buz hokeyi dostluk maçını izledi. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping de, Rusya'ya yaptığı ziyaretler sırasında Rus halkıyla pek çok yakın temaslar kurdu. İki ülke arasındaki üst düzey ziyaretlerin sayesinde halklar arasındaki dostluk da pekiştirildi.