Yorum: "Kazan-kazan"a dayali anlaşma, dünyaya netlik kazandırdı

Çin-Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kapsamlı Ekonomik Diyaloğu'ndan Çin tarafının sorumlusu Çin Başbakan Yardımcısı Liu He, ABD Başkanı Donald Trump ile bugün (15 Ocak) Washington'da birinci faz ekonomik ve ticari anlaşmasını imzaladı. Sonunda Çin ile ABD arasında 23 ay süren 13 tur üst düzey ekonomik ve ticari müzakerelerle gerçekleştirilen aşamalı "ateşkes" anlaşmasıyla iki ülkenin ticari sürtüşme sorununun nihai çözüme ulaşılması için ileriye sağlam bir adım atıldı. Sadece Çin ile ABD değil, aynı zamanda bütün dünyanın ortak çıkarına uygun olan bu anlaşma, dünya barışı ve istikrarının korunmasına katkıda bulunacak.

Dokuz bölümden oluşan birinci faz anlaşmasında, telif ve patent hakları, teknoloji transferi, gıda ve tarımsal ürünler, finansal hizmet, kur ve şeffaflık, ticaretin genişletilmesi, ikili değerlendirme ve anlaşmazlıkların çözülmesi gibi konular yer aldı. Çin tarafının yakından ilgilendiği ek gümrük vergilerinin tamamen kaldırılması, ticari alışveriş rakamlarının gerçeğe uyması ve anlaşmaların dengesinin düzeltilmesi konuları metne yansıtılırken Çin'in ısrar ettiği WTO kuralı ve piyasa kuralı da bu birinci faz anlaşmasında vurgulandı. Bununla beraber ABD tarafının çekirdek talebine de anlaşmada doğrudan cevap verildi.

Denge ile eşitlik ve karşılıklı yarara dayalı ortak kazanç, anlaşmanın gösterdiği en önemli iki özellik. Anlaşmanın tam yerine getirilmesi için ikili değerlendirme ve uyuşmazlıkların çözülmesi bölümünde bu konudaki "oyun kuralı" da belirlendi:

İki taraftan her biri anlaşmaya aykırı eylemlerde bulunursa karşılıklı yaptırım uygulanacak.

Birinci faz anlaşmasının imzalanması, Çin ile ABD'nin arasındaki ekonomik ve ticari anlaşmazlıkların eşit müzakere yoluyla çözebildiğini gösteriyor. Bu durum, insanların iki ülkenin nihai çözüme ulaşacağına olan inancını da artırdı. Çin ile ABD, iş birliği yaparsa her ikisi için faydalı olur ancak savaşa devam ederlerse her ikisi de bundan zarar görür.

Bu tarihte ve günümüz gerçekleri ile defalarca doğrulanmış bir kuraldır. Aynı zamanda iki tarafın arasındaki anlaşmazlıklara karşı her zaman aklında tutması gereken bir deneyimdir.