Avrasya Kıta Köprüsü'nün Kulesi: Bortala Moğol Özerk İli

Bortala Moğol Özerk İli'nin kuzeyinde ve doğusunda Tarbağatay (Tacheng) ili, güneyinde İli (Yili) Kazak Özerk İli yer alır. Batıda, Kazakistan'la sınırdaştır.

Bortala Moğol Özerk İli, Bortala (Bole) kentinin yanı sıra Arişang (Wenquan) ve Cing (Jinhe) ilçeleri ile Aladağ (Alatao) Geçidi Sınır Kapısı İdari Bölgesi'ni kapsar. Bortala Moğolca "yeşil otlak" demektir.

Bu ilde başta Hanlar, Moğollar, Uygurlar, Kazaklar ve Huiler olmak üzere çeşitli etnik gruplar yaşar. Nüfusu en kalabalık grup Hanlardır.

Bortala ili, Avrasya Kıta Köprüsü'nün önemli ayaklarından biridir. Çin'in kuzeydoğusundaki Liangyungang limanından Hollanda'nın Rotterdam limanına kadar uzanan ikinci Avrasya Kıta Köprüsü, Bortala ilini boydan boya geçer. Aladağ Geçidi'nden geçen yeni Kıta Köprüsü toplam 11 bin kilometre uzunluğundadır. Sibirya'dan geçen Kıta Köprüsü'nden 2 bin kilometre daha kısa olduğu için nakliyat masraflarında yüzde 30 oranında tasarruf sağlar.

Bortala Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan, Kore Cumhuriyeti, Tayland, Moğolistan, Japonya, Singapur ve ABD gibi ülkelerin yanı sıra Hong Kong ve Macao gibi bölgelerle yoğun ticari ilişkiler içindedir.

Aladağ Geçidi Sınır Kapısı'ndan trenle taşınan yıllık yük miktarı, Xinjiang'daki 15 sınır kapısından geçen yük toplamının yüzde 85'ini aşarak 200 milyon tonu bulmakta ve Çin'deki kara kapıları arasında ikinci sırada gelmektedir.

Burada yaşayan halkın zengin kültürel gelenekleri vardır. Moğolların "Savardun" adı verilen ezgiler eşiğindeki dansları, özgün özellikler taşır. En geniş katılımlı etkinlik, Ay Takvimi'ne göre her yılın 6. ayının 4. gününde, Sayram Gölü yakınlarındaki çayırda yapılan Nadam Bayramı'dır.

Yerel halk için güreş, at yarışı, okçuluk, atletizm ve halat çekme yaşam sevincini ifade eder.

Bortala Moğollarının geleneksel şenliklerinden olan Zuru Bayramı, Bin Fener Bayramı ve Bin Buda Fener Bayramı her zaman coşkuyla kutlanır.

Turizme çok elverişli olan yörede Sayram Gölü, Garip Taşlar Topluluğu ve Ebi (Ai'bi) Gölü gezilmeye değer yerlerden bazılarıdır.

Buradaki tarihi eserler ve kalıntılar arasında yer alan kaya resimleri, taş heykeller, Çendil (Qingdeli) ve Daltu (Dalete) antik kentleri, Göktürk Taş İnsan Heykelleri, çamurdan yapılma Usun Mezarları, Kızgelin Kırıksu (Gesigelinkekesu) Tapınağı ve Cing (Qinghe) Fosil Tepesi, araştırmacılar açısından büyük birer değer taşımaktadır.

Yörenin çok lezzetli yemekleri vardır. Örneğin, Moğolların geleneksel yemeklerinden "Narın" ile içeceklerden sütlü çay bunlar arasında bulunur. Buraya gelenler lezzetli yemeklerin tadına bakabilirler.

İl sınırları içinde 39 çeşit maden bulunmuştur. Bunlar arasında yer alan incitaşı rezervi 10 milyon tondur. Alçıtaşı rezervi 30 bin tonu geçer. Yıllık mermer üretimi 4 bin 300 ton düzeyindedir. Bu ile bağlı Cing (Qinghe) ilçesi, Çin kurt üzümünün üretildiği en önemli bölgedir.

Bortala ilinde, 350 milyon yıl önce, yani daha Dinozorlar yokken ortaya çıkan ve "Yedisu Ayaklı Balığı", "Orta Asya Semenderi" ya da "Sincan Salamandrası" adıyla anılan semender (Ranodon sibiricus) bulunmuştur. Dünyada nadir olan bu değerli yabani hayvan cinsinin korunmasına büyük özen gösterilmektedir. Birçok bilim adamı ile serüven ve seyahat meraklısı "Ranodon sibiricus" ile dinozorların evrimi arasında nasıl bir ilişki bulunduğu konusu da dâhil olmak üzere bu hayvanla ilgili çeşitli sorulara cevap bulmaya çalışmaktadır. Fakat cevaplar bugüne kadar hâlâ sır olarak kalmıştır.