Amerika'y"kazanmak" stratejisi

    11 Mart 2009

    D躈Kyaz齧齴da Obama y鰊etiminin "T黵kiye'yi kazanmak" stratejisinin nedenlerini ve bu ba餷amda Ankara'dan talep ve beklentilerini inceledik.

    ABD Dieri BakanHillary Clinton'un ard齨dan Baan Obama'n齨 鰊黰鼁deki ay齨 baar齨da T黵kiye'yi ziyaret etmeye karar vermesi, d黱 s齬alad齧齴 fakt鰎lerden dolayT黵kiye'ye ola餫n黶tbir 鰊em verdi餴ni, yani T黵kiye'nin mdi ABD'nin d politikas齨da en 鰊celikli bir yer ald齨g鰏teriyor.

    Peki, T黵kiye'nin d politikas齨da ABD'nin yeri nedir? "Yeni d鰊em"de "Ankara'n齨 Obama y鰊etiminden ne gibi talep ve beklentileri olacak? Bu d鰊em i鏸n 鰊g鰎黮en "stratejik ortakl齨" iyi iemesi, iki 黮kenin istek ve beklentileri aras齨da bir denge sa餷anmas齨a ba餷..

    ABD 鰊celi餴

    T躌K d politikas齨da ABD y齦lar boyunca (ve 鰖ellikle So饀k Savad鰊eminde) birinci yeri ald Zaman zaman iliilerde ini琮klar ve bu arada bazciddi krizler yand ama iki 黮kenin ortak 琮karlarve birbirlerine olan ihtiya鏻ardaima 鰊e 琮kt..

    Durum bug黱 de ayn齞齬. ABD'nin dostlu饀nu ve deste餴ni sadece T黵kiye de餴l, b黷黱 d黱ya (hatta Rusya'dan 莍n'e, Suriye'den 輗an'a kadar ona rakip veya has齧 黮keler dahi) sa餷amaya 鏰l齳or.

    B黷黱 s齥齨t齦ar齨a ra餸en, ABD bug黱 yery鼁黱deki en b鼀黭 siyasi, askeri, ekonomik ve teknolojik g olarak etkinli餴ni s黵d黵鼀or. Ve mdi Obama'n齨 liderli餴ne bir f齬sat olarak bak齦齳or...

    Bu y齦lar 鰊ce ABD ile s齥ba餷ar kurmuolan T黵kiye i鏸n fazlas齳la ge鏴rlidir. Ger鏸 son zamanlarda T黵kiye d iliilerinde manevra kabiliyetini daha rahat kullanmaya ve 鏾k boyutlu, ya da 鏾k eksenli bir politika izlemeye baad ancak T黵k diplomasisinin esas y鰊ve 鰊celi餴, ABD -ve Bat ekseni olarak kald..

    Ankara'n齨 beklentisi

    Bu 鏴r鏴vede, Obama y鰊etiminin T黵kiye'ye yeni a琮l齧 gerek ikili iliiler, gerekse b鰈gesel sorunlar 鼁erinde iirli餴 a琮s齨dan yeni f齬satlar yarat齳or.

    Bu ba餷amda talep ve beklentilerin ikili iliilerde daha 鏾k T黵kiye'den, b鰈gesel meselelerde iirli餴 alan齨da ise ABD'den gelmesi bekleniyor.

    輐ili iliileri bu amada en 鏾k etkileyecek konu, Ermeni meselesidir. Baan Obama'n齨 24 Nisan'daki beyan齨da kullanaca瘕 olumsuz terimler, Kongre'nin olasbir karar tasar齭kars齨da alaca瘕 onaylay齝tav齬, daha in banda 鰊g鰎黮en ortakldinamitleyebilir. Ankara'n齨 talebi ve beklentisi buna yer verilmemesi, ayr齝a Erivan ile baayan diyalo饀n devam齨a ns tan齨mas齞齬.

    T黵kiye'nin K齜r齭 konusunda talebi, ABD'nin (ve baa 黮kelerin de) T黵k kesimine kar izolasyon uygulamalar齨a son vermesidir. Hillary Clinton'un Ankara'da bu y鰊deki a琮klamascesaret vericidir. 辤mdi beklenti, bu s鰖黱 fiilen yerine getirilmesidir.

    Aynkilde "ortak dman" oldu饀 teyit edilen PKK'ya kar m點adele konusunda yeni ad齧lar齨 at齦mas齨a iliin mutabakat齨 hayata ge鏸rilmesi bekleniyor.

    Zor misyonlar

    B諰GESEL meselelerde (Suriye-輘rail, Filistin-輘rail Afganistan, 輗an ve Irak gibi) gelecek telkinler veya talepler asl齨da T黵kiye'nin 黶tlendi餴 misyonlardaha aktif bir destekle s黵d黵mesi imk鈔齨verecek. Ancak bunda 鰊emli olan, T黵kiye'nin rol黱oynarken ne 鰈琰de, ABD'nin g鰎leri ve beklentileri do餽ultusunda hareket edece餴dir. Son zamanlarda Baakan Erdo餫n'齨 鰎ne餴n 輗an (n黭leer krizde) ve Hamas (Gazze olay齨da) lehinde a琮k bir tav齬 almas b鰕le bir soruyu akla getiriyor.

    A琮k鏰s ABD T黵kiye'nin bu gibi misyonlar 黶tlenirken, "kar taraf"齨 savunulmas齨de餴l, ikna edilmesini isteyecek ve bekleyecektir.

    K齭acas bu yeni d鰊emde, T黵kiye ile ABD aras齨daki istek ve beklentilerde bir ayar yapmak gerekecektir.