xinjiang20131030
|
Uygurcada "bereketli toprak" anlamına gelen Turfan, Türkçedeki "turfanda" sözcüğünün de kaynaklandığı yerdir.
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin doğusunda yer alan Turfan ilinin yüzölçümü, İrlanda'nınkine eşittir. Burada yaşayan 36 etnik grup arasında nüfus büyüklüğü bakımından önde gelenler Uygurlar, Hanlar ve Huilerdir.
Turfan, tarihçiler tarafından Uygur kültürünün en önemli beşiklerinden bir olarak nitelendirilmektedir. Buradaki en önemli etnik grup olan Uygurlar, Müslümandır.
İpek Yolu üzerindeki önemli bir geçit yeri olan Turfan, parlak Çin uygarlığının oluşum sürecini gözler önüne seren canlı bir kalıntı niteliğindedir. Batı Bölgeleri'nde muhteşem bir İpek Yolu müzesi sayılan Turfan, ayrıca insan ile doğanın uyum içinde yaşadığı bir diyar da olmuştur.
Dünyadaki belli başlı dört kültür sisteminin karşılaştığı kavşak noktası olan Turfan'da Çin, Hint, Yunan ve İslam uygarlıkları buluşup kaynaşmıştır. Burada yaşayanların ezici çoğunluğu Uygurca ve Çince kullanır. Çincenin yaygınlık oranı çok yüksektir. Turfan'da yaşayan farklı etnik gruplara mensup vatandaşlar birbirleriyle Çince konuşarak iletişim kurar.
Tarihi İpek Yolu'ndaki ve Batı Bölgeleri'ndeki önemli Budizm merkezlerinden biri olan Turfan, Tang hanedanı döneminde ortaya çıkan ünlü "Gaochang Müziği" ve "GaochangDansı"nın doğum yeridir. "Turfan Makamı" ve "Turfan Meşrebi" de bütün dünyada tanınır.
Çeşitli ülkelerin bilim adamları tarafından "insanlığın yarattığı üç harikadan biri" olarak nitelenen Turfan'daki "Karız" kanalları, eskiçağ uygarlığının ve bilgeliğinin somutlaştığı bir yapıdır. Bugüne kadar korunan bin kadar karız kanalı, 5 bin kilometrelik toplam uzunluğuyla, Panama Kanalı'nın 60 katını geçer.
Turfan'ın kuzeyinde Bogda Dağı, güneyinde Kurukdağ, batısında Bayınburuk bozkırı ve doğusunda Xinjiang'ın doğuya açılan en önemli kapısı Kumul yer alır.
Yüzölçümünün yarısından fazlası deniz seviyesinin altında olan Turfan Çöküntü Havzası, dünyadaki en alçak yerler arasında ön sıralarda gelir. Eksi 154 metrelik rakımıyla dünyadaki üçüncü, Çin'deki birinci en düşük nokta bu havzadadır. "Yeryüzünün Fırını" olarak nitelendirilen Turfan'da en yüksek hava sıcaklığı 50 dereceye yaklaşır. Söylendiğine göre, güneşte kızan kumlarda yumurta, taşların üzerine de ekmek pişirilebilir.
Turfan havzasındaki Alev Dağı (YalkunTağ) eteklerinde hava sıcaklığı 80 dereceye ulaşır.
Tanrı Dağları'ndan (Tianshan Dağları) akan erimiş kar suları, Turfan havzasındaki verimli toprakları sular. Burası üzüm, kavun, karpuz ve pamuk yetiştiriciliğiyle tanınır. Turfan'daki ünlü Astana Mezar Topluluğu alanında yıllar önce yapılan kazılarda Tang Hanedanı döneminden kalma karpuz çekirdeği bulunmuştur. Turfan'da pamuk yetiştiriciliğinin tarihi 2 bin yıldan eskidir. Burada yetişen uzun elyaflı pamuk, bütün dünyaya satılır. Bol miktarda kömür rezervleri barındıran Turfan havzası, dünyadaki 10 büyük kömür yatağından biridir.
Çin'deki tanınmış turistik yörelerden biri olan Turfan'da, tarihi Yarğol (Jiaohe) kenti, kadim Karahoca (Gaochang) kenti, Tuyuk Köyü (Tuyuguo) Mezarları ve Ashab-ı Kehf Mağarası, Emin Minaresi, Astana Mezar Topluluğu, Bezeklik Bin Buda Mağarası, Alev Dağı, Karız Kanalları ve Üzüm Vadisi (Putaogou) gibi görülmeye değer yerler bulunmaktadır.
3 bin yılı aşkın bir süre önce kurulan Yarğol kenti, dünyada en eski ve en büyük antik kenttir. Dünyada en iyi muhafaza edilen kent kalıntılarından biri olan Yarğol'de, Tang hanedanı döneminde, Batı Bölgeleri'nin en yüksek idari kuruluşu olan Anxi Komutanlığı'nın karargâhı yer alıyordu.