/cinisi20131022
|
Guqin, Çin'in en eski yaylı müzik aleti olarak bilinir. Eski çağlarda "Qin" ya da "Yaoqin" olarak da adlandırılan Guqin, çok uzun bir geçmişe sahiptir. Guqin, (古琴; pinyin: gǔqín) kelime anlamı olarak "eski telli çalgı" demektir. Yedi telli bir geleneksel Çin enstrümanıdır.
Akademisyenler ve âlimlerce, "muazzam inceliğin enstrümanı" olarak tanımlanan guqin için ayrıca "bilgelerin çalgısı" da denmektedir.
Dört oktavlık ses aralığıyla çok sakin ve huzur verici bir çalgı olarak bilinir.
Geleneksel olarak beş telli olan guqinin, bazı kayıtlara göre 10 ve üzeri sayıda telli çeşitlerinin bulunduğu da yazmaktadır.
Guqinin geçmişinin 5 bin yıl öncesine kadar gittiğine dair ifadeler bulunsa da bunun rivayetlere dayandığı, yazılı kayıtların ise 3 bin yıl öncesine işaret ettiği belirtilmektedir. Guqinin, yaklaşık 3 bin yıl önce hüküm süren Zhou hanedanı döneminde kullanılmaya başlandığı ifade edilmektedir.
1977 yılında ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından uzaya gönderilen ve içinde dünya genelinden farklı ses ve çalgıların bulunduğu Gezgin Altın Plağı'nda guqin kaydına da yer verilmiştir. Plak, Gezgin 1 ve Gezgin 2 adlı uzay araçlarıyla uzaya gönderilmiştir.
2003 yılında guqin, UNESCO tarafından "İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları" arasına girmiştir.
Guqine ilişkin farklı ekol ve topluluklar, dolayısıyla bunlardan doğan farklı fikir ve sanat gelenekleri bulunmaktadır.
Tarih boyunca çok sayıda sanatçı ve alim guqin çalmış, bu çalgı daima aydınlar için çok önemli bir enstrüman olmuştur.
İmparatorların bu enstrümana teveccühü de az değildir. Örneğin, Song hanedanı imparatorlarından Huizong, bir resminde, elinde bir qin çalgısı tutmaktadır.
Bazı kaynaklara göre, guqin çalarken kullanılan binin üzerinde parmak tekniği vardır. Modern hâlini icra etmek için ise 50 civarında teknik bilmek yeterli sayılır.
Günümüzde de guqin icracısı birçok sanatçı bulunmaktadır. Maalesef bu sanatçılardan yalnızca çok azı, geçimini bu sayede kazanmakta, profesyonel olarak guqin çalmakta ve başka bir işle meşgul olmamaktadır.
Guqinin rengi, şekli ve her bir parçası farklı anlamlar taşır. Eski tarihlerde guqinler tahta ve ipek tellerden yapılırdı. Bugün ise genellikle naylon kaplı çelik teller kullanılmaktadır.
Geleneksel olarak, guqinin aslında beş telli olduğu, bunun da beş elementten kaynaklandığı dile getirilir.
Daha sonra, Zhou hanedanı döneminde Zhou Wen Wang oğlu Bo Yihou'nun yasını tutarken, onun anısına guqine bir tel daha ekletmiştir. Ardından gelen Zhou Wu Wang da ordularını motive etmek için tel sayısına bir ilave yaptırmıştır.
Toplam uzunluğu Çin ölçülerine göre 3 chi, 6 cun ve 5 fendir ve bu da 365 günü simgeler.
Guqin, eskiden genelde solo enstrüman olarak kullanılır ve az kişinin bulunduğu sakin ortamlarda icra edilirdi. Ancak günümüzde birçok sanatçı, devasa salonlarda büyük kitlelere konserler vermeye başladı.
Guqinin, Çin'de "yüksek kültürü" temsil eden yeri, Çin edebiyatında ve sinemasında da birçok eserde konu edilmiştir.
Guqin, 2008 Beijing Olimpiyatları'nın açılış töreninde de sanatçı Chen Leiji tarafından çalınmış ve tüm dünyayla buluşmuştur.
Japonya'da kullanılan ichigenkin ve Korelilerin geomungo adlı çalgılarının da guqinden esinlenilerek üretilen enstrümanlar olduğu düşünülmektedir.