i20140218
|
Erhu (二胡; pinyin: èrhú), Çin'in meşhur yaylı müzik aletidir. Kökeni 7.–10. yüzyıllar arasında hüküm süren Tang hanedanına uzanan erhu, o dönemlerde esas olarak Çin'in kuzeybatısındaki azınlık milliyetler arasında yaygındı. Bin yıldan fazla süre içinde erhu, operalar için önemli bir çalgı hâline geldi.
Erhu kelimesindeki "er" (二) karakteri iki anlamına gelir, "hu" (胡) karakteri ise bu çalgının "huqin" ailesinin bir mensubu olduğuna işaret eder. "Huqin" (胡琴) ise kelime anlamı olarak "barbar çalgısı" demektir ve bu da uzmanlara göre, Çin'in kuzey veya batı bölgelerinden geldiğini gösterir.
Yapısı çok basit olan erhu, yaklaşık 80 santimetre uzunluğundaki sap, iki tel, gövde ve at kıllarından yapılan yaydan oluşur.
Çalgıcı, sol elinde erhu, sağ elinde kavisi tutar. Erhunun ses ölçüsü, üç oktava ulaşır. "Çin kemanı" olarak da tanımlanan erhu ile daha çok hüzün veren ezgiler çalınır.
1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında konservatuvar eğitimi gelişmiş, solo erhu geleneği de ilerlemesini hızlandırmıştır. Bunun neticesinde, bu alanda birçok ünlü sanatçı yetiştirilmiştir. Aynı şekilde, erhunun, yapım ve çalma yöntemi konularında büyük gelişmeler sağlanmıştır.
Solo çalgı olarak da kullanılabilen erhu, opera ve geleneksel tiyatrolarda çalınır. Çin'in millî orkestrasında erhunun keman rolü oynadığı belirtilir.
Yapımı kolay, fiyatı düşük ve sesi etkileyici olan erhu, Çin halkı arasında çok yaygın şekilde kullanılan bir müzik aletidir.
Günümüzde erhular genelde fabrikalarda toplu olarak üretilir. Başkent Beijing, Shanghai ve Suzhou, erhu üretimindeki başlıca merkezler olarak bilinir. Ustaların ürettiği el yapımı erhular çok değerlidir.
Erhu, sokaklarda da yaygın olarak görülen bir enstrümandır. Bu özelliği ile erhunun, bir yandan büyük orkestraların performanslarında rol alan bir "salon enstrümanı", diğer yandan da halk ezgilerinin çalındığı bir "sokak çalgısı" olduğunu söyleyebiliriz.
Erhu ezgilerine modern Çin müzik eserlerinde de rastlayabilirsiniz. Erhunun sesi, hangi ortamda olursa olsun, özgün tınısı ve taşıdığı hüzünle varlığını hissettirecektir.