Balık suda, kuş gökte, Miao dağda yaşar
Çin, 56 etnik grubuyla renkli bir çiçek bahçesine benzetilebilir... Bu rengarenk dünyanın en renkli gruplarından biri Miao etnik grubu. Miaoların tarihi, Çin'in kuzeyinden güneyine binlerce yıllık bir göç hikayesi...
Günümüzden 7 bin yıl önce, Çin'de etnik kimlikler henüz tam olarak ayrışmamıştı, insanlar ilkel kabileler halinde yaşıyordu. Efsaneye göre, Miao halkının ataları olan Jiuli kabilesi, Zhuolu savaşında Sarı Nehir'in Sarı İmparator'u Huangdi'ye yenildikten sonra, Sarı Nehir vadisinde üstünlük Huaxia adlı kabile birliğine geçti. Miao halkı güneye göç etmeye başladı.
Miao halkı, kuzeyden güneye göç etme sürecinde zamanla çok geniş bir coğrafyaya yayıldı. Günümüzde, Çin'in güneyindeki çeşitli eyaletlerin yanı sıra Vietnam, Laos, Burma ve Tayland gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde yaşıyorlar. Çeşitli sebeplerden dolayı ABD ve Fransa'ya göç eden Miaoların sayısı da az değil. Dolayısıyla, Miao halkı, sadece Çin'deki 56 etnik gruptan biri değil, küresel bir etnik azınlık grubu.
Dünya tarihinde, böylesi uzun coğrafyalarda, zorunluluklar neticesinde göç etmek zorunda kalan çok az halk vardır. Belki de bu nedenle Avustralyalı antropolog Gadius şöyle der: "Dünya tarihinde, büyük acılar çekerek hayatta kalabilmiş iki halk vardır, biri dünya genelinde çeşitli ülkelerde yerleşmiş Yahudiler, diğeri de Miao halkı."
Desen ve Sabır
Bir halkın tarih boyunca yaşadığı acılar, kazandığı veya kaybettiği savaşlar, göçler, doğa olayları, o halkın sanat eserlerini etkiliyor. Nasıl ki ihtiyar bir insanın yaşam deneyimi, yüzündeki veya ellerindeki çizgilerden okunabilirse, bir halkın tarihi de, sanat eserlerindeki desenlerden ve süslemelerden okunabilir.
Geleneksel Miao kıyafetlerinde kenar süslemeleri çok dikkat çekiyor. Süsleme sanatı bir halkın sabrının ve hayatta kalma yeteneğinin göstergesi. Miao halkının el sanatı eserlerinde desen ve kenar süslemesi, figürden daha önemli. Bu kenar süslemeleri bana geleneksel Türk nakış sanatını hatırlatıyor. Neden bazı halklar sanatta figüre ağırlık verirken, bazıları geometrik şekillere ve uzayıp giden kenar süslemelerine ağırlık veriyor? Bu soru incelemeye değer.
Geleneksel köyler
Miao ve Dong halkından köylülerin giydikleri kıyafetler gibi, evleri ve köyleri de tek tip. Özellikle Dong köylerinde köprü tipik bir unsur. Her köyde birkaç köprü yer alıyor, bu köprülere deniyor: Rüzgar yağmur köprüsü. Ahşap köprülerin çoğu Qing hanedanı döneminden kalma. Gördüğüm en güzel köprüi: Dönen Ejder Köprüsü. Tamamen ahşap ve bir nehrin tam dönüş yaptığı noktada yer alıyor. İtalyan dostlarım kusura bakmasınlar, Çinlilerin antik köprüleri çok daha zarif ve bazıları ahşap olmasına rağmen hala ayakta. (Sui hanedanı döneminde inşa edilen Zhaozhou Köprüsü'nün bir benzerini İtalyanlar Floransa'da 700 yıl sonra inşa edebilmişlerdir: Ponte Vecchio Köprüsü.)
Miao tıbbı
Bu programda Miaoların geleneksel tıp yöntemleriyle ilgili bilgiler de bulacaksınız...
Kısa süre önce Leigong dağındaki Miao köylerinden birinde enteresan bir adamla karşılaştık: Miao tıbbı uzmanı Yang Changzhi.
Yang Changzhi'nin köy evi bir eczane gibi. Röportaj yapmak için içeri girdiğimizde bizi bir doktor gözüyle inceledi. Röportaj ekibi olarak hepimiz büyük şehirden gelmiştik ve köy yaşamına alışık olmayan bedenimiz çeşitli böceklerin ısırıklarıyla doluydu. Yang Changzhi, hemen bir sıvı getirerek böcek ısırığı olan bir muhabir arkadaşımızı tedavi etti!
Yang Changzhi, Miao tıbbını babasından öğrenmiş. Geleneksel tıp, bir aile geleneği olarak nesilden nesile aktarılıyor. Yang, çocukken babasıyla dağa çıktıklarını ve babasının bitkileri kendilerine tanıttığını söylüyor.
