中國國際廣播電臺
Tao Yuanming, diğer adıyla
Tao Qian, 4. yüzyıldaki Doğu
Jin hanedanı döneminde yaşayan
büyük şair. Çin’de
pastoral şiirlerin öncüsü
olan Tao Yuanming, ömrü
boyunca sade bir hayat yaşadı
ve doğaya büyük sevgiyle
baktı. Tao Yuanming, gururlu,
sade ve dürüst karakteriyle
Çinli aydınları hayran bıraktı. Tao
Yuanming’in dedesinin babası
Tao Kan, Doğu Jin yönetiminin
kuruluşunda büyük emeği geçen
biriydi, dedesi ve babası da
devlet memuruydular. Sekiz yaşındayken
babasının ölümü nedeniyle
Tao Yuanming ve ailesi günden
güne yoksul bir yaşama girdi.
Tao Yuanming, genç yaşlardan
itibaren atalarını örnek
alarak devlet memuru olup
siyasette rol oynamak istedi.
Ancak Doğu Jin hanedanı,
Çin tarihindeki çalkantılı
bir dönemdi. Soylular arasındaki
güç mücadeleleri yüzünden
yönetimde sık sık
yolsuzluklar yaşandı. Sade
ve dürüst bir karaktere
sahip Tao Yuanming, 29 yaşında
ilk kez devlet memuru olduktan
kısa süre sonra memurluk
mesleğindeki yolsuzluklara ve
karanlığa dayanamayıp görevinden
istifa etti. Bunun ardından
geçim sıkıntısı yüzünden
bir kaç defa küçük
memurluk yaptıysa da Tao
Yuanming, görevlerinde hiçbir
zaman uzun süre kalmadı.
Gittikçe yoksullaşan
Tao Yuanming, ekincilik
yapmakla ailesini geçindirememesi
nedeniyle 41 yaşında bir kez
daha devlet memurluğa soyundu
ve Pengze ilçesinin kaymakamı
oldu. Ancak bu deneyim de uzun
sürmedi. Tao Yuanming, görevde
80 küsur gün kaldıktan
sonra yine istifa etti. Artık
devlet memurluğuna sonsuza
kadar veda etmeye karar veren
Tao Yuanming, hayatının geri
kalan kısmını tarımla geçinerek
münzevi bir yaşamla geçirdi.
Tao Yuanming’in
pastoral yaşamı çok zorlu
geçti. 44 yaşında evinde çıkan
büyük yangın, yoksulluğuna
tuz serpti. Bir şiirinde
“Yaz sıcağını açlık içinde
geçiriyorum, kış soğuğunda
yorgansız uyuyorum” şeklindeki
dizeler, Tao Yuanming’in
yoksul maddi yaşamını
ortaya koydu. Ancak Tao
Yuanming’in ruhsal yaşamı
mutluydu. Bu dönem, Tao
Yuanming’in en çok pastoral
şiir yazdığı dönem oldu.
Tao Yuanming’in kalemi altında
köy yaşamı ve pastoral
manzaralar, ilk defa önemli
estetik olgular olarak ele alındı.
Temiz ve sade pastoral yaşam,
Tao Yuanming’in şiirleriyle
yüceltildi ve güzelleştirildi,
acı gerçekler içindeki bir
ruhsal sığınak haline
getirildi.
Tao Yuanming’in son yılları
sefalet içinde geçti. Hatta
bazen dilencilik yaparak geçimini
sürdürdü. Hayatının bu en
zor döneminde Tao Yuanming,
saraydan gelen çağrıyı bir
kez daha reddederek siyaset ve
memurluktan kaçtı. Bu dönemde
yazdığı “Taohuayuan Ji”
(Şeftali Bahçesinin Hikayesi)
adlı denemede ütopik bir dünyayı
gözler önüne serdi.
Denemede şöyle bir hikaye
anlatılıyor: Bir balıkçı,
yanlışlıkla bir şeftali
bahçesine girer ve orada bir
insan topluluğunun yaşadığını
fark eder. Ataları savaştan
kaçmak için buraya gelen bu
insanlar, bir daha dışarıya
çıkmadan hep dünyadan kopuk
yaşadılar. Dış dünyada
olup bitenlerden hiç haberdar
olmayan bu insanlar, saf, dürüst,
çok çalışkandılar ve barışçı
bir yaşam sürdürdüler. “Şeftali
Bahçesi Hikayesi”, çalkantılı
dönemde insanların barış
ve huzura olan özlemini dile
getiren güzel bir hayaldir.
Tao Yuanming’in bugünlere
kadar süregelen yalnızca
100’den fazla şiiri ve
10’dan fazla denemesi var.
Buna rağmen Tao Yuanming, Çin
edebiyatında çok önemli bir
yere sahip. Yaşadığı Doğu
Jin döneminde biçime önem
vermeye alışık edebiyatçılar
dilin güzelliğini inatla
araken, Tao Yuanming yepyeni
bir biçim olan pastoral şiirini
yarattı. Tao Yuanming’in şiirleri,
geleneksel Çin şiirlerinin
yalın ve sade üslubunu devam
ettirmekle kalmayıp klasik şiirlere
yeni canlılık da kattı. Tao
Yuanming’in sade, taze ve akıcı
bir dille yazdığı şiirler,
klasik şiirlerin zirveye ulaştığını
gösteren bir kilometretaşıdır.
|