中國國際廣播電臺
Çin’in binlerce yıl süren
eski edebiyat tarihinde, çok
sayıda tanınmış şair,
piyes yazarı ve romancı
ortaya çıktı. Ancak piyes
yazarlığı ve yönetmenliği,
drama teorisyenliği ve roman
yazarlığını bir arada
bulunduran kişi ise çok azdı.
Çin’in eski tanınmış
edebiyatçı Li Yu işte bu
nadir bulunan kişilerden biri. 1610
yılında Çin’in Ming
hanedanı döneminde dünyaya
gelen Li Yu, 30 yaşındayken,
hanedan değişimine rastladı.
Çin’in son feodal
imparatorluğu olan Qing’in,
silah zoruyla Ming’in yerine
geçmesi, toplumda ciddi kargaşanın
yaşanmasına yol açtı ve bu
süreç onlarca yıl sürdü.
Li Yu, işte böyle bir kargaşada
yaşamını geçirdi ve 1680 yılında
öldü.
Küçük yaşından
itibaren geleneksel Konfüçyus
öğretilerini öğrenmeye başlayan
Li Yu, Çin’in geleneksel
aydınlarının yolu izlemek,
yani sınavla memur sınıfına
girmek istedi. Ancak, kargaşa
dönemde bulunan Li Yu, birkaç
sınava girmesine rağmen, bir
türlü başarılı olmadı.
Bundan sonra, Li Yu memurluk
peşinde koşmaktan vazgeçti,
bir kitapçı dükkanı
kurarak, kitap satmakla geçindi
ve drama piyesini yazmaya başladı.
Li Yu’nün hayatındaki
en büyük başarı, drama
piyesini yazmak ve drama
teorisini oluşturmakta oldu.
Li Yu’nün kaleme aldığı
drama eserlerinden 10’u bugüne
kadar kaldı. Örneğin, “Dilbalığı”,
“Erkek Peşinde Koşan Kızlar”.
Bu piyesler, esas olarak erkek
ve kadın arasındaki aşk
konusunu işliyor. Bu
eserlerin çoğunda, gerçek
yaşamı konu alarak, gençlerin
aşka yönelik arayışları
ve hayallerine yer verildi. Li
Yu’nün eserleri, ya
izleyicileri çeken olaylar,
ya da mizah yoğunluğuyla
sahnelenmeye çok uygundur. Li
Yu’nün eserleri, yalnız
insanların hoşça vakit geçirmeleri
için değil, ciddi toplumsal
içeriği de kapsıyor. Mesela,
soyluluk düşüncesi ve
ailece karar verilen evlilik
sistemine yönelik eleştiri.
Li Yu’nün piyesleri, zamanın
izleyicilerin beğenisini
kazanırken ve Çin’le yoğun
temaslarda bulunan Japonya
gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde
de sahneleniyordu. Halen
sahnelenen Çin’in
geleneksel drama programları
arasında Li Yu’nün
eserleri de bulunuyor.
Li Yu, çok sayıda
piyes kaleme almanın yanı sıra,
kendi gösteri topluluğunu da
oluşturarak, piyeslerini
oynattı ve piyeslerinde,
bazen yönetmenlik, bazen de
oyunculuk yapıyordu. Çin’in
eski zamanlarında, oyuncuk
toplumun üst kısmı tarafından
hor görülen bir meslekken,
geleneksel düşünceye sahip
aydınlar tarafından da küçümseniyordu.
Ancak Li Yu, sevdiği iş için,
gösteri topluluğuyla Çin’in
10’dan fazla eyaletinde gösteri
yaptı ve bu süreç 20 yıl sürdü.
|