中國國際廣播電臺
Çin’in Yuan hanedanında yaşayan
senaryocu Guan Hanqing, Çin
edebiyat ve dram tarihindeki
en büyük yazarlardan biri.
Guan Hangqing’in kaleme aldığı
“Dou E’nin Şikayeti”
adlı trajedi, 700 yıldan bu
yana hep sahnelerde kalmayı
başarıyor ve çeşitli
yabancı dillere çevrilerek,
dünyada geniş bir şekilde
yayılıyor. 13.
yüzyıldaki Yuan hanedanı döneminde
yaşayan Guan Hanqing, akıllı,
mizahi ruhlu ve bilgili biri.
Guan Hangqing, şiir yazmak,
Xiao ve Qin’i (Çin’e özgü
milli çalgılar) çalmak,
satranç oynamak ve avcılıkta
usta. Uzun zaman boyunca
Yuan’ın başkenti Dadu
kentinde yaşayan Guan Hanqing,
sarayın hastanesinde görev
almıştı. Ancak Guan Hanqing,
tıbba ilgi duymazken senaryo
yazmaktan çok hoşlanıyordu.
Yuan hanedanında “Karışık
Tiyatro” adlı bir tiyatro türü
çok yaygındı. “Karışık
Tiyatro”, zengin halk
hikayeleri içermesi ve
toplumsal gerçeği yansıtmasından
dolayı, hem toplumun üst
kesimindeki zenginler ve
soylular, hem de sıradan halkın
beğenisini kazanıyordu. Guan
Hanqing’in kaleme aldığı
“Karışık Tiyatro”
eserleri, soyluları eğlendirmek
için değil, halkın acılarını
yansıtmak içindi.
Yuan hanedanı,
siyasetin karanlık, toplumun
çalkantılı, sınıflar ve
milliyetler arasındaki çelişkilerin
şiddetli olduğu bir dönemdeydi.
O dönemde, halkın sayısız
şikayeti söz konusuyken çeşitli
milliyetler de zorlu bir yaşam
sürüyorlardı.. Toplumun alt
kesimlerinde yaşayan
insanlara büyük sempati gösteren
Guan Hanqing, memurluktan
istifa edip, halkın arasına
karıştı. Guan Hanqing,
“Karışık Tiyatro”nun
sanat üslubuyla karanlığın
gerçekliğini açığa
vururken, kendisinin sosyal düşlerini
de dile getirdi.
Halkın acılarını öğrenmesi,
halkın dilini iyi bilmesi ve
olağanüstü sanatsal vasıflara
sahip olması, Guan
Hanqing’in eserlerine canlılık
kattı. Çin’in eski çağlarında,
oyuncuların toplumsal konumu
çok düşüktü. Guan Hanqing
ise bu insanlarla dost oldu,
bazen yönetmenlik, bazen de
sahneye çıkıp oyunculuk
yapardı. Guan Hanqing yazdığı
bir şarkıda, güçlü ve dürüst
kişiliğini “pişirilemez,
kırılamaz bir bronz
bezelye”ye benzetti. Bu
nedenle, Guan Hanqing’in
kaleme aldığı senaryolarda
toplumun gerçeği derinliğine
yansıtılırken, mücadele
ruhu da yayılıyordu. Guan
Hanqing’in senaryolarında
ezilen halkın, acı dolu yaşamdaki
inlemesinin yanı sıra, dürüstlüğe,
cesarete ve mücadele ruhuna
da yer veriliyordu. Ünlü
trajedi “Dou E’nin Şikayeti”,
Guan Hanqing’nin başyapıtıdır.
“Dou E’nin Şikayeti”
adlı tiyatro eserinde, genç
kadın Dou E’nin trajedik
hikayesi anlatılır. 700 yıldan
bu yana beğeniyle izlenen bu
oyun, Çin’in 10 büyük
klasik trajedisi arasında yer
almanın yanı sıra, çok sayıda
yabancı dile de çevrilmiştir.
Dönemindeki tiyatro çevresine
öncülük yapan bir yazar
olan Guan Hanqing’nin
eserleri, zamanında yaşayan
ve sömürüyle mücadele eden
halkı yüreklendirmesinin yanı
sıra, daha sonraki
tiyatrocula da büyük etki
yaptı. Guan Hanqing’nin yaşamıboyunca
yazdığı 67 tiyatro
eserinden yalnızca 18’i bugüne
kaldı. Guan Hanqing, karakter
yaratmak, insanların derin ve
karmaşık psikolojisini işlemekte
çok ustaydı. Çin’in
klasik senaryocularından hiçbiri,
Guan Hanqing gibi son derece
net biçimde ele alınmış çok
sayıda karakter yaratamadı.
Çin’in tiyatro ve
edebiyat tarihinde çok önemli
bir yer edinen Guan Hanqing,
“Yuan hanedanının Karışık
Tiyatrosu’nun dedesi”
olarak kabul edilir. Bunun yanı
sıra dünya edebiyat ve sanat
tarihinde de ün kazanan Guan
Hanqing, “Doğu’nun
Shakespeare’i” olarak da
adlandırılıyor.
|