中國國際廣播電臺
Geleneksel Yuanxiao Bayramı’nın
kutlandığı Ay Takvimi’nin
ilk ayının 15. günü, tüm
Bahar Bayramı’nın son günüdür. Yuanxiao
Bayramı’na Yuanxi, Yuanye
ve Shangyuan Bayramı da
denilir. Yuanxiao Bayramı akşamı,
Ay Takvimi’ne göre yeni yılın
ilk dolunay akşamıdır. O akşam,
Çin’de halk arasında
renkli fenerler asma geleneği
vardır. Bu nedenle Yuanxiao
Bayramı, “Fener Bayramı”
olarak da adlandırılır.
Fenerleri seyretmek ve
Yuanxiao yemek, Yuanxiao
Bayramı’nda yapılması
gerekenlerden ikisidir.
Yuanxiao Bayramı’nda niçin
fener asılır? Söylentilere
göre, M.Ö 180 yılında Çin’in
Batı Han Hanedanlığı İmparatoru
Hanwendi yılın ilk ayının
15. gününde imparatorluk
tahtına çıkmış. İmparator
Hanwendi bunu kutlamak için
ilk ayın 15. gününü Fener
Bayramı olarak ilan etmiş.
İmparator her yılın ilk ayının
15. günü akşamı saraydan
çıkarak halkla beraber eğlenirmiş,
her cadde ve sokakta da halkın
seyretmesi için rengarenk
fenerler asılırmış. M.Ö
104 yılına girildiğinde
Yuanxiao Bayramı, resmen
devletin önemli bayramı
olarak ilan edildi. Bu karar
sayesinde Yuanxiao Bayramı’nı
kutlama boyutu daha da genişletildi.
Belirlenen kurallara göre,
umumi yerlerde ve her ailede
fenerler asılmalı, rengârenk
kurdelalarla süslenmeli, özellikle
işlek caddelerde ve kültür
merkezlerinde görkemli fener
festivalleri ve fener
sergileri düzenlenmeli.
Yediden yetmişe kadar kadın
erkek demeden herkes geceleri
rengârenk fenerleri seyreder,
fenerler üzerindeki
bilmeceleri çözer ve ejderha
fenerlerini oynatır. Bu
kutlama etkinlikleri kuşaktan
kuşağa devam ettirilerek
gelenek haline geldi. Tarihi
kayıtlara göre M.S 713 yılında
zamanının Tang hanedanı, başkent
Chang An’da dev bir “fener
dağı” yaptırdı. Yüksekliği
7 metre olan bu “fener dağı”nda
50 binden fazla renkli fener
vardı.
Yuanxiao Bayramı’nın
fenerleri genel olarak renkli
kağıttan yapılmıştır.
Fenerler üzerinde dağ,
nehir, yapı, insan, çiçek,
kuş ve hayvan figürleri çizilir.
Bu fenerler arasında Çin özelliğini
en çok taşıyan fener,
“Hareketli At Feneri”dir.
Bu, bir tür oyuncak fenerdir
ve söylentilere göre, 1000 yılı
aşkın tarihi vardır. Bu
fenerin içine bir fırıldak
takılmıştır, fener içindeki
mum yanarken sıcak hava yükselerek
fırıldağı döndürür ve fırıldağa
bağlanan kağıt atları koşturur.
Kağıt atların gölgeleri
fener üzerine yansıtılır,
sanki yüzlerce at koşmaktadır.
Yuanxiao Bayramı’nda
Yuanxiao yemek de
geleneklerden biridir. Song
hanedanı döneminde
(960-1279) bayramın kutlandığı
günlerde halk arasında yeni
bir yemek popüler hale gelmiş.
İçinde reçel, ceviz, susam
ve yerfıstığı ezmesi olan,
yapışkan pirinç unundan
masa tenisi topu şeklinde yapılan
bu yemek, suda pişirildikten
sonra tabağa konularak
servise sunulur, çok lezzetli
ve tatlıdır. Zamanla bu
yemek kuzey bölgelerinde
“Yuanxiao”, güney bölgelerinde
ise “Tangyuan” ve
“Tangtuan” olarak adlandırılmıştır.
Yuanxiao gelişerek bugüne
kadar yaklaşık 30 değişik
çeşidi bulunan bir yemek
haline geldi.
|