中國國際廣播電臺
Çin’in Ay Takvimine göre
Aralık ayının son gecesi
Chuxi olarak adlandırılır.
Çincede Chu “çıkarma”,
Xi ise “gece” anlamına
gelir. Chuxi, “yılın son
gecesini çıkarma” ve
“yeni yılı karşılama”
anlamındadır. Çin’de,
Chuxi’ye ayrıca “gece çıkarma”,
“yıl gecesi” ve “yıl
sonu” da denir. Çin’de
halk arasında Chuxi konusunda
çok sayıda gelenek vardır.
Chuxi’de temizlik yapma
geleneği çok uzun süredir söz
konusudur. Yıl sonundan birkaç
gün önce ev içinde ve dışında
temizlik yapılır. Yılın
son gününde de Çinliler
evlerini bir kez daha pırıl
pırıl temizler, “eski eşyaları
bırakır yenisini alır”lar.
Bu gelenekler eski çağlardaki
söylentilerden kaynaklanır.
Söylentilere göre, eski
efsanede kral Zhuanxu’nun çok
tembel bir oğlu varmış, hiç
çalışmak istemezmiş, yırtık
elbise giyermiş ve sadece
sulu lapa yermiş. Bir yılın
son gecesi adam soğuktan ve açlıktan
evinde ölmüş. Bunun için
Chuxi günü halk temizlik
yapmaya, evdeki eski elbise ve
artık yemekleri, yeni yılın
gelmesinden önce çöplüğe
atmaya başlamış. Bu
faaliyet, “yoksulluğun eve
girmesine izin vermeme”
anlamına gelir.
Temizlik yaptıktan
sonra, halk evinin kapısına
bahar beyitleri yapıştırarak
fenerler asar ve yoğun bir
bayram havası yaşanır. Halk
arasında Chuxi’de
“Tusu” adlı bir içecek içilir.
Söylentilere göre, bir
zamanlar “Tusu” denilen
sazdan yapılmış bir evde
olağanüstü bir adam yaşarmış.
Adam dağlardaki ormanda ilaç
yapmak amacıyla otlar toplarmış.
Her Chuxi’de adam yaptığı
ilaçları köylülere dağıtır,
yeni yılın ilk günü bu
ilacı tüm aile fertleri içerse
hastalıkların önlenebileceğini
ve felaketlerden
kurtulunabileceğini anlatmış
ve ilacın reçetesini de
vermiş. Köylüler bu ilaca
“Tusu” adını vermiş.
Peki “Tusu” nedir? Eski
ilaç kitaplarındaki kayıtlara
göre bu ilaç Dahuang ve
Jugeng gibi yedi çeşit Çin
ilacından yapılıyor ve
hastalıkları önleme-tedavi
etme özelliği mevcut.
Yıl sonu gecesinde, tüm
aile fertlerinin bir araya
toplanarak birlik sembolü
olan akşam yemeğini
yemeleri, her ailenin
geleneksel adetlerinden
biridir. O gün, başka bölgelerde
çalışanlar, eğer zaman
bulabiliyorlarsa mutlaka eve dönmelidirler.
Çin’in
çeşitli bölgelerinde
yenilen yemekler farklıdır.
Güneyde, akşam yemeğinde
genellikle 10’dan fazla çeşit
yemek vardır. Bu yemekler
arasında muhakkak Dou Fu
(soya peyniri) ve balık
bulunmalıdır. Çünkü
bunlar Çincede
“zenginlik” ile eşseslidir.
Kuzeyde ise bu yemekte
genellikle Jiao Zi vardır. Tüm
aile üyeleri beraber Jiao
Zi’yi yaparlar. Jiao Zi,
etin yuvarlak yufkaya sarılmasıyla
yapılan lezzetli bir
yemektir. Yufka ve içi hazırlandıktan
sonra kaynamış suda pişirilir
ve tabaklara çıkarılır.
Ardından sirke, soyasosu,
susam yağı ve sarmısak
ezmesi gibi baharatlar ilave
edilir. Tüm aile fertleri
sofra etrafında toplanarak neşe
içinde Jiao Zi’yi yerler.
Jiao Zi aile fertlerinin bir
araya gelmelerini simgeler.
Yıl
sonu gecesinde, anne ve
babaların çocuklarıyla
beraber yakınların ve
dostların evlerine giderek
hediye vermeleri ve bayramlaşmaları
“Kuisui”; başkalarını
kendi evlerine davet ederek
beraber yıl sonu gecesi yemeğini
yemeleri “Biesui”;
yemekten sonra karşılıklı
iyi dileklerini sunarak eve dönmeleri
“Sansui”; evde genç kuşakların
büyüklere selam vermeleri, büyüklerin
ise genç kuşaklara öğütler
vererek çalışmayan çocuklara
para vermeleri ve karşılıklı
yeni yılı kutlamaları
“Cisui”; hiç kimsenin
uyumak istememesi ve aile
fertlerinin yeni yıl
gelinceye kadar, ya televizyon
seyrederek ya da kağıt
oynayarak, ailece neşe içinde
birlikte bulunmaları
“Shousui” olarak adlandırılır.
“Shousui”, yılın
son gecesindeki yaygın bir
gelenektir. Çin’in eski şairi
Lu You’nun “Shousui” adlı
şiirinde “Çocuklar, yeni yılı
tüm gece uyumayarak neşe içinde
karşılarlar” şeklinde bir
dizesi vardır. Yeni yılı
beklerken en neşeli olanlar
çocuklardır. Normal günlerde
büyüklerinin sıkı
denetiminde olan çocuklar bu
anlarda hiç sınırlama
olmadan büyükleriyle beraber
neşe içinde ertesi sabaha
kadar yeni yılın gelişini
bekliyebilirler. Tüm evde,
eski yılı uğurlayan ve yeni
yılı karşılayan çok neşeli
bir hava hüküm sürer.
|