Zeng Houyi mezarı ve içindeki bronz çan serisi
中國國際廣播電臺

       Çin’in eski imparatorları müziğe son derece önem verirdi. Onlara göre, şiir ve müzik insanın ruhunu geliştiriyor ve zekayı besliyordu. Çin imparatorları güzel müzik duyulan ülkenin canlı ve refah içinde olacağı kanısındaydılar. Dolayısıyla bir ülkenin gücü, büyük ölçüde müziğinin güzelliğiyle ölçülebilirdi. 1978 yılında Çin’in ortasındaki Suizhou kentindeki bir eski mezardan büyük ölçülü bronz çan serisi (Bianzhong) çıkarıldı. Bu keşif tarihi kayıtlarda söz edilen ilgili müzik ortamıyla ilgili çok önemli veriler sağlarken Çin’in eski medeniyeti hakkında bilgileri edinmek için de yeni kanıtlar sağladı. 

       Şubat 1978 tarihinde Hubei eyaletinin Suizhou kentinin banliyösünde Lei Gudun adlı bölgede inşaat sürdürülürken, çok değişik, kahverenkli bir toprak tabakasına rastlandı ve bu katmanda, gömülen bir insanın izleri fark edildi. Bu olay hemen yerel arkeolojik kuruluşların ilgi odağı haline geldi. Yapılan kazı çalışmalarından sonra doğudan batıya 21 metre uzunluğunda, kuzeyden güneye 16 metre genişliğinde eski bir mezar bulundu. Mezarın kapısı açıldığında kocaman tabut üstünde 47 parçadan oluşan taş tabanlarına rastlandı. Uzmanlar büyük vinç aracılığıyla taş tabanları kaldırdıktan sonra daha önce beklenen yeraltı sarayı yerine üç metre derinliğindesulu toprak ve parçalanmış olan tabut parçaları gördüler. Mezar çukurundaki su boşaltıldı, tabut parçaları toplandı. Bundan sonra hayranlık uyandırıcı antika eserlere rastlandı. Yapılan çıkarma ve toplama çalışmalarından sonra bu mezardan bakır dekorasyon, müzik aleti, silah, atlı araba, metal, yeşim taşı, lakeli tahta eserleri ve bambu eşyası gibi değişik çeşitlerde toplam 15 bin kadar antik eser çıkarıldı. İçlerinde en dikkat çekici olanlar, 65 adet çandan oluşan bronz çan serisiydi. 

       Bu takım bronz çan serisi, hem şimdiye kadar rastlanan en büyük ölçülü eski müzik takımıydı, hem de bronz üretim teknikleri konusunda dünyanın ön sırasında yer aldı. Bronz çanlar yapılışına göre değişik sesler veriyordu. En büyüğü 153.4 santimetre, en küçüğü 20.4 santimetredir. Bronz çan takımının toplam ağırlığı 2500 kiloyu aşmaktadır. Bronz çan serisi, bronz ve tahtadan yapılan üç katlı raf üstünde asılı durumda. Çanların üstünde toplam 2800 eski Çince karakter oyulu. Yapılan testlere göre, hem her çanının iki değişik ezgisi var, hem de en doğru tempoyu çıkarıyorlar. 

       Yapılan araştırmalara göre arkeologlar bu mezarın Çin’in Savaşan Devletler dönemindeki Zeng devletinin bir soylusu Zeng Houyi’nin mezarı olduğunu belirledi. Zeng Houyi, Zeng devletinin Yi adlı bir soyluydu. Mezardan çıkarılan bazı eşyaların üstündeki yazılar ve karbon 14 araştırmaları sayesinde bu mezarın sahibin gömülme tarihin yaklaşık M.Ö 400 civarı olduğu belirlendi. 

       Zeng Houyi’nin mezarı kapatıldıktan sonra yeraltı suyu mezarın içine sızdı ve mezarda gömülen eşyalar uzun zaman su içinde saklandı. Bu nedenle mezardaki eşyalar 2 bin yılı aşkın süre içinde zarar görmedi ve çalınmadı. 

       Zeng Houyi’nin mezarı çıkarma çalışmalarından sonra yerel hükümet mezardan çıkarılan antika eşyaları sergilemek için özel müze kurdu ve Zeng Houyi’nin mezarı kalıntılarını örnekleştirdiği gibi bronz çan serisi sergi salonu inşa etti. Bu sergi salonunda bronz çan takımıyla çalınan müzik duyulabilir.