Sha’anxi eyaletinin Famen Tapınağı
中國國際廣播電臺

      Çin’in Sha’anxi eyaletinin Fufeng ilçesinde bulunan Famen Tapınağı, Budizm'in kurucusu Sakyamuni'nin bazı kemiklerinin saklandığı tapınaklardan biridir. Nisan 1987 tarihinde Famen Tapınağı yeniden dekore edilirken tapınağın içindeki pagodanın altında bir saray bulundu. Sarayda bulunan, eşine dünyada az rastlanan kıymetli antika eserler, Sha’anxi eyaletindeki Yeraltı Ordusu (Terracotta) eserinden sonra en önemli keşif olarak kabul edildi. 

  Xian şehrinin 120 kilometre batısında bulunan Fufeng ilçesi, Çin’in Kuzey Wei hanedanı döneminde ( yaklaşık 499 yılı ) kurulmuş. 7. yüzyılda hüküm süren Tang hanedanı sırasında Famen Tapınağı oldukça meşhur olmuş. Tang hanedanı Famen Tapınağı’na oldukça büyük bütçe ayırarak nihai olarak 24 avluluk mimari grubundan oluşan kocaman tapınak haline getirmiş. Tarihi kayıtlara göre, o zamanki Famen Tapınağı’nda yaşayan Budist rahiplerin sayısı 50 bini aşarken, imparatorun başkenti Xian’ın etrafındaki en büyük tapınak olarak kabul edilmiş. 

  Budizmin kayıtlarına göre, Eski Agada kralı (Hindistan kralı) Asoka, Budizm düşüncesini yaymak için Budizm'in kurucusu Sakyamuni'nin kemiklerini çeşitli yerlere gömmüş ve dünyanın çeşitli yörelerinde toplam 84 bin kadar pagoda inşa ettirmiş. Famen Tapınağı, Çin’deki Sakyamuni’nin kemiklerinin saklandığı 19 tapınaktan biridir. 

  Famen Tapınağı, Sakyamuni’nin kemiklerini sakladığı için her zaman insanlarla dolup taşmıştır ve Çin’in en meşhur Budist tapınaklarından biri haline gelmiştir. Çin’in tarihi kayıtlarına göre, Tang hanedanı sırasında sekiz imparator birkaç defa Famen Tapınağı’ndan Sakyamuni’nin kemiklerini imparatorluk sarayına ödünç almış ve Famen Tapınağı’ndaki yeraltı sarayına sayısız mücevher saklamış. Ancak Famen Tapınağı’nın canlılığı, savaş ve deprem gibi felaketlerden dolayı her geçen gün biraz daha zayıflaşmış. 

  1981 yılında yoğun yağmur, 13 katlı Famen Tapınağı pagodasının çökmesine neden oldu. 1987 yılında Sha’anxi eyaletinin ilgili kuruluşları Famen Tapınağı arkoelojik araştırma takımı oluşturarak pagoda temelini araştırırken 1113 yıllık Famen Tapınağı’nın yeraltı sarayı gün ışığına çıkarıldı. 

  21.4 metre uzunluğundaki Famen Tapınağı’nın yeraltı sarayının yüzölçümü yalnızca 31.48 metrekaredir. Yol, platform, koridor, ön salon, orta salon ve arka salon olmak üzere altı bölümden oluşuyor. Yeraltı sarayında bulunan 900 kadar Tang hanedanı antik eseri arasında, Sakyamuni’nin kemikleri ile ilgili eser, imparatorların bıraktıkları altın, gümüş, inci, yeşim, çini eşyası, porselen ve ipek gibi az rastlanan kıymetli antika eserler saklı. Sakyamuni’nin kemikleri, Çin’in ilk imparatorunun mozolesinin sakladığı yeraltı ordusu kadar önemli bir arkeolojik keşif olmanın yanı sıra Çin ve yabancı Budist çevreleri ile dünya kültürü tarihinde için de çok önemli bir olay olarak kabul ediliyor. 

  Sakyamuni’nin kemiklerinin dışında Famen Tapınağı’nın yeraltı sarayında korunan ipek eserlerin, Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletinin Dunhuang bölgesindeki kutsal yazı saklama mağarasındakilerden sonra, Tang hanedanına ait en büyük miktar, en fazla çeşit ve büyük değerdeki ipek eserler olduğu söyleniyor ve burası Çin Tang hanedanına ait ipek deposu olarak da kabul ediliyor. Arkeolojik bilgilere göre, Famen Tapınağı’nın yer altı sarayında saklanan ipek eserler çok ince yapıda ve altın çizgi kullanılan bağlantının çapı 0.01 santimetre. En ince ipek yalnızca 0.066 santimetre olurken saçtan daha saç telinden daha ince olduğu görülüyor. Yeraltı sarayında bir kutu içinde saklanan ipek kıyafetlerin toplam kalınlığı 23 santim, bu kalınlığı oluşturan saklanan ipekler toplam 780 kat! 

  Famen Tapınağı’nın yeraltı sarayından yüzü aşkın göz kamaştırıcı altın, gümüş ve çini eşyalar çıkarıldı. 16 tane renkli proselen, Çin’in bütün porselen uzmanlarını şaşırttı. Bu biçim ve renkteki porselenler, esas olarak Tang hanedanı imparator ailesinde kullanılıyordu. İmalat teknikleri yüzyıllarca önce kaybolmuş, daha önce hiç kimse tarafından görülmemiş, adına yalnızca tarihi kayıtlarda rastlanan bu porselenlerin bulunması, dünya kültür tarihi açısından gerçek bir hazine niteliğindedir. Bu porselenlere çok özel bir renk verildiği için, her zaman sanki içinde su varmış gibi, şeffaf görünmektedir. 

  Famen Tapınağı’nın yeraltı sarayından çıkarılan kıymetli eserlerin iyice korunması ve sergilenmesi için yerel hükümet bir müze kurdu. Çin antik eserleri koruma uzmanları, Alman uzmanlarla işbirliği yaparak, yeraltı sarayından çıkarılan ipek eserleri yüksek bilim ve teknoloji koruması altına aldı. 2002 yılında yeraltı sarayında saklanan Sakyamuni’nin kemikleri Çin’in Taiwan eyaletine götürüldü ve orada sergilendiği 1 ay kadar süre içinde toplam 4 milyon ziyaretçi çekti.