Çin'deki Geleneksel kesme kağıt sanatı
中國國際廣播電臺
 

       Çin genelinde Bahar Bayramı’nda kesme kağıt asma geleneği vardır. Pencerelere, kapılara ya da çalışma masası önündeki duvarlara asılan kesme kağıtlar, bayrama ayrı bir mutluluk katar. 

  Kesme kağıt sanatı, Çin’de en yaygın olan geleneksel sanatlardan biridir. Kesme kağıt sanatının hangi dönemde başladığı bilinmiyor. Bir teze göre kesme kağıt sanatı, antik çağlardaki dini törenlerden kaynaklandı. O dönemde Çinliler, kağıttan çeşitli hayvan ve insan figürleri yapıp ölülerle birlikte toprağa gömerler ya da yakarlarmış. Amaç, bunların temsil ettiği nesnelerin ölen insanlara sonsuza kadar eşlik etmesiydi. Ancak kesme kağıtların bundan 1000 yıl önce daha çok süs amacıyla kullanıldığı, tarih kayıtları tarafından kanıtlanmıştı. Bu kayıtlara göre kesme kağıtlar, Tang hanedanı döneminde kadınlar tarafından süs olarak saçlarına takılıyordu. Bununla birlikte o dönemde kelebek şeklinde kesilen kağıt parçalarıyla baharı karşılama adeti de vardı. 12. yüzyılın sonlarındaki Song hanedanı dönemine gelindiğinde kesme kağıtlar, hediye olarak kullanılmaya başlandı. Kesme kağıtlar, süs olarak kapı-pencerelere, duvarlara, aynalara ve lambalara yapıştırılıyordu. Bununla birlikte kesme kağıt sanatıyla geçinen zanaatkarların ortaya çıktığı da biliniyor. 

  Kesme kağıt, tamamen elle yapılır. Profesyonel bir sanatçı olmayan biri bile, bir kağıt ve bir makasla bu sanatı çok kısa sürede öğrenebilir. Fark, profesyonel bir sanatçının farklı makas ve bıçaklarla daha karmaşık kesme kağıtları üretebilmesinde yatıyor. Kesme kağıt, tek kağıttan olduğu gibi birçok kağıttan da yapılabilir. Basit desenler, yalnızca makasla kesilebilir. Karmaşık desenleri yaratmak için önce desen kağıda kopyalanır, sonra farklı büyüklüklerdeki onlarca makas ve oyma bıçağıyla kesilir. 

  Kesme kağıtlarda işlenen konular, geniş bir yelpazeye yayılıyor. Çiçek, kuş, böcek, balık ve küçük hayvanlardan rivayetler ve edebi eserlerdeki kahramanlar ve Pekin Operası’nın maskelerine kadar her şey, kesme kağıtların konusu olabiliyor. Yaşam tarzı ve estetik anlayışındaki farklılıklar yüzünden farklı yörelerdeki kesme kağıtlar da farklı özellikler taşıyor. Örneğin ülkenin kuzeyindeki kesme kağıtlar daha kaba ve büyüktür, güneydeki kesme kağıtlar ise daha ince ve su memleketinin özelliklerini ortaya koyar. Konuları ne olursa olsun, kesme kağıtlar için en önemli nokta, canlı ve gerçeğe uygun olmalarıdır. 

  Eskiden Çin’in kırsal kesimlerindeki kadınlar, sonbahar ekinini topladıktan sonra genelde bir araya gelerek kesme kağıtlar yaparlardı. Bu, aynı zamanda her kızın olmazsa olmaz becerisini ve gelinin kabiliyetini gösteren önemli bir ölçüydü. Toplumun gelişmesiyle birçok insan, bu beceriden vazgeçti. Ancak bunu meslek olarak sürdüren çok sayıda insan da var. Çin’de kesme kağıt fabrikaları, ulusal nitelikteki Kesme Kağıt Sanatçıları Derneği gibi kurumlar hâlâ faaliyet gösteriyor. Aynı zamanda düzenli olarak sergiler düzenleniyor, yayınlar çıkarılıyor. Kesme kağıtlar, artık yalnızca bir süs tekniği değil, kendi başında bir sanat dalı haline geldi. Kesme kağıt sanatı, çizgi romanlar, sahne dekorları, gazete ve dergilerin manşetleri, kitapların kapakları, televizyon ve sinema yapımcılığında da sık sık kendini gösteriyor.