中國國際廣播電臺
Çin genelinde Bahar Bayramı’nda
kesme kağıt asma geleneği
vardır. Pencerelere, kapılara
ya da çalışma masası önündeki
duvarlara asılan kesme kağıtlar,
bayrama ayrı bir mutluluk
katar.
Kesme kağıt sanatı,
Çin’de en yaygın olan
geleneksel sanatlardan biridir.
Kesme kağıt sanatının
hangi dönemde başladığı
bilinmiyor. Bir teze göre
kesme kağıt sanatı, antik
çağlardaki dini törenlerden
kaynaklandı. O dönemde Çinliler,
kağıttan çeşitli hayvan ve
insan figürleri yapıp ölülerle
birlikte toprağa gömerler ya
da yakarlarmış. Amaç,
bunların temsil ettiği
nesnelerin ölen insanlara
sonsuza kadar eşlik etmesiydi.
Ancak kesme kağıtların
bundan 1000 yıl önce daha çok
süs amacıyla kullanıldığı,
tarih kayıtları tarafından
kanıtlanmıştı. Bu kayıtlara
göre kesme kağıtlar, Tang
hanedanı döneminde kadınlar
tarafından süs olarak saçlarına
takılıyordu. Bununla
birlikte o dönemde kelebek şeklinde
kesilen kağıt parçalarıyla
baharı karşılama adeti de
vardı. 12. yüzyılın sonlarındaki
Song hanedanı dönemine
gelindiğinde kesme kağıtlar,
hediye olarak kullanılmaya başlandı.
Kesme kağıtlar, süs olarak
kapı-pencerelere, duvarlara,
aynalara ve lambalara yapıştırılıyordu.
Bununla birlikte kesme kağıt
sanatıyla geçinen
zanaatkarların ortaya çıktığı
da biliniyor.
Kesme kağıt, tamamen
elle yapılır. Profesyonel
bir sanatçı olmayan biri
bile, bir kağıt ve bir
makasla bu sanatı çok kısa
sürede öğrenebilir. Fark,
profesyonel bir sanatçının
farklı makas ve bıçaklarla
daha karmaşık kesme kağıtları
üretebilmesinde yatıyor.
Kesme kağıt, tek kağıttan
olduğu gibi birçok kağıttan
da yapılabilir. Basit
desenler, yalnızca makasla
kesilebilir. Karmaşık
desenleri yaratmak için önce
desen kağıda kopyalanır,
sonra farklı büyüklüklerdeki
onlarca makas ve oyma bıçağıyla
kesilir.
Kesme kağıtlarda işlenen
konular, geniş bir yelpazeye
yayılıyor. Çiçek, kuş, böcek,
balık ve küçük
hayvanlardan rivayetler ve
edebi eserlerdeki kahramanlar
ve Pekin Operası’nın
maskelerine kadar her şey,
kesme kağıtların konusu
olabiliyor. Yaşam tarzı ve
estetik anlayışındaki farklılıklar
yüzünden farklı yörelerdeki
kesme kağıtlar da farklı özellikler
taşıyor. Örneğin ülkenin
kuzeyindeki kesme kağıtlar
daha kaba ve büyüktür, güneydeki
kesme kağıtlar ise daha ince
ve su memleketinin özelliklerini
ortaya koyar. Konuları ne
olursa olsun, kesme kağıtlar
için en önemli nokta, canlı
ve gerçeğe uygun olmalarıdır.
Eskiden Çin’in kırsal
kesimlerindeki kadınlar,
sonbahar ekinini topladıktan
sonra genelde bir araya
gelerek kesme kağıtlar
yaparlardı. Bu, aynı zamanda
her kızın olmazsa olmaz
becerisini ve gelinin
kabiliyetini gösteren önemli
bir ölçüydü. Toplumun gelişmesiyle
birçok insan, bu beceriden
vazgeçti. Ancak bunu meslek
olarak sürdüren çok sayıda
insan da var. Çin’de kesme
kağıt fabrikaları, ulusal
nitelikteki Kesme Kağıt
Sanatçıları Derneği gibi
kurumlar hâlâ faaliyet gösteriyor.
Aynı zamanda düzenli olarak
sergiler düzenleniyor, yayınlar
çıkarılıyor. Kesme kağıtlar,
artık yalnızca bir süs
tekniği değil, kendi başında
bir sanat dalı haline geldi.
Kesme kağıt sanatı, çizgi
romanlar, sahne dekorları,
gazete ve dergilerin manşetleri,
kitapların kapakları,
televizyon ve sinema yapımcılığında
da sık sık kendini gösteriyor.
|