中國國際廣播電臺
Uzun geçmişe dayanan Çin
bahçecilik mimarisi, dünya
bahçecilik tarihinde çok önemli
bir konuma sahip olmuştur. Çin’in
saray bahçecilik mimarisi 3
bin yılı aşkın süre önce
ortaya çıkmıştır. Sonra
da Çin’in başkentleri ve
ünlü şehirlerinde sayısız
bahçe yapısı inşa edilmiştir.
Çin’in değişik
tarzlardaki şehir bahçe yapıları,
dünyanın üç büyük bahçecilik
sisteminde parlak bir konum
edinegelmiştir.
Dağ ve akarsu manzaraları
yaratmayı ve yansıtmayı amaçlayan
Çin bahçecilik mimarisi özgün
özellikler taşımıştır.
Çok çeşitli oluşumlarda
meydana gelen Çin bahçecilik
mimarisi, yapay ve doğal güzellikleri
kaynaştırarak eşsiz
manzaralar yaratmıştır. Doğadan
kaynaklanmasına rağmen doğadan
daha güzel manzara
yaratabilen Çin bahçecilik
mimarisi, yapıların dağ ve
akarsu manzaraları arasında
saklı bir şekilde yerleştirilmesiyle
doğanın güzelliklerini daha
yüksek bir düzeye götürmüştür.
Büyük alanlarda kurulan ve
ihtişamlı görünüme sahip
olan imparator bahçeciliği
ile küçük ancak ince ve
zarif olan halk bahçeciliğini
kapsayan Çin bahçecilik
mimarisi, coğrafi koşullardan
sonuna kadar yararlanmış; çiçekleri,
çimenleri ve ağaçları,
avlu, koridor ve levhaları akılcı
şekillerde yerleştirerek dağ
ve akarsu manzaralarını
canlandırmış, “mimari
zevki” en iyi şekilde yansıtmıştır.
Çin bahçecilik mimarisinin
ortamları, devletin yönetildiği
ortam, kutsal ortam ve doğal
ortam olarak üçe ayrılmıştır.
Bahçecilik mimarisinde
topluma karşı gerçekçi bir
tutum izlemeyi ve sorumluluk
üstlenmeyi, ahlak ve görgü
kurallarıyla siyasi içeriğe
önem vermeyi kapsayan Konfüçyüs’ün
düşüncelerini yansıtan
ortam, devletin yönetildiği
ortamdır. Bu, imparator bahçecilik
mimarisinde en çok görülen
bölümdür. İmparator bahçecilik
mimarisinin ünlü bir örneği
olan Yuanmingyuan’ın
manzara alanlarının yarısı,
bu ortamdan oluşmuştur.
Romantizmi zevk düşüncesi
olarak kullanarak doğal ve
sade bir şekilde yaşamayı,
bedenle ruhu beslemeyi
kapsayan Taoculuğun düşüncelerini
bahçecilik mimarisinde özenle
yansıtan ortam, kutsal ortamdır.
Bu ortamı, Beijing’deki
Yuanmingyuan’da bulunan Peng
Adası (efsaneye göre Peng
adası, kutsal insanların
Bo’hai denizinde oturdukları
adadır) ve Yao Platformu (efsaneye
göre Tanrıça’nın oturduğu
yer), Sichuan eyaletinin
Qingcheng Dağı’nda yer
alan Guchang Taoist Tapınağı
ve Hubei eyaletinin Wudan Dağı’nda
yer alan Nangong Sarayı gibi
imparator bahçecilik mimarisi
ve tapınak bahçecilik
mimarisinde yaşamak mümkündür.
Bahçecilik mimarisinin,
sahiplerinin zevklerini ve düşüncelerini
yansıtmaya önem veren doğa
ortamına, Çin’in Song
Hanedanı döneminde inşa
edilen Sushunqin’e ait
Canglang Pavyonu ve
Simaguang’a ait Dule Parkı
gibi edebi nitelikli bahçecilik
mimarilerinde rastlanabilir.
Doğal manzaralara ve ziyaretçilerde
iyi duygular uyandırmaya önem
veren Çin bahçecilik
mimarisinin, uzambilgisi
ilkelerine ve mimariye önem
veren Batı bahçecilik
mimarisinden ayırt edici özelliği,
doğa ile insanın uyumu ve
birleşmesidir.
Suzhou bahçecilik mimarisi
1997 yılında Dünya Mirasları
Listesi’ne alınan antik
Suzhou bahçeciliği, Çin bahçecilik
mimarisinin simgesi olarak
kabul edilir. 2 bin yılı aşkın
bir geçmişe dayanan Suzhou
bahçecilik mimarisine bağlı
onlarca bahçecilik mimarisi
örneği varlığını günümüze
kadar koruyabilmiştir. Suzhou
bahçecilik mimarisinin yapılarının
çoğu, küçük bir alanda değişik
değişik sanat teknikleriyle
yapılmıştır. Sınırlı
bir alanda Çin resimlerine özgü
zevklerle Çin’in Tang ve
Song hanedanları dönemlerinde
yayılan şiirlerdeki düşünce
ve duyguları yansıtarak küçük
alanda büyük manzaralar
yaratmayı amaçlayan Suzhou
bahçecilik mimarisi, süs dağları,
ağaçlar, pavyonlar, binalar,
platformlar, havuzlar ve köprülerle
dekore edilmiştir. Canglang
Pavyonu, Shizilin Parkı,
Zhuozheng Parkı ve Liu Parkı,
Suzhou bahçecilik mimarisini
temsil eden yapıların başında
gelir.
(resim:
Suzhou bahçecilik mimarisinin
bir parçası)
Yuanmingyuan Parkı
Çin’in en ünlü imparator
bahçecilik mimarisi olan ve
“10 bin parkın manzaralarını
bir araya getiren park”
olarak adlandırılan
Yuanmingyuan Parkı, Çin’in
çeşitli bahçecilik mimari
sanatlarını bir araya
getirmesinin yanı sıra, bazı
yabancı mimari üsluplardan
da yararlanarak değişik değişik
parklar ve esrarengiz sanatsal
sonuçlar yaratmıştır.
Ancak insanlar günümüzde ne
yazık ki, 1860 yılında İngiliz
ve Fransız saldırganlar
tarafından yakılan ve yağmalanan
Yuanmingyuan Parkı’nın
eski güzelliklerini yalnızca
parçalanmış kiremitler ve
kalıntılara bakarak hayal
edebilirler.
Beijing’in kuzeybatı varoşunda
bulunan Yuanmingyuan Parkı ve
ona bağlı Changchun ve
Jichun (diğer adı Wanchun)
adlı iki parkla “Yuanming
San Yuan” olarak adlandırılmıştır.
347 hektarlık bir alanı
kapsayan Yuanmingyuan Parkı,
Çin’in Qing hanedanı döneminde
inşa edilen beş ünlü
imparator parkından (Xiangshan
Dağı’ndaki Jingyi Parkı,
Yuquan Dağı’ndaki Jingming
Parkı, Wanshou Dağı’ndaki
Qingji Parkı, Yuanmingyuan
Parkı ve Changchun Parkı) en
büyüğü olarak kabul edilmiştir.
Qing hanedanının imparatoru
Qianlong tarafından “Yerkürenin
ve imparatorların ziyaret
yerlerinin en iyi bölgesi”
övgüsüyle değerlendirilen
Yuanmingyuan Parkı’nın ünü,
yabancı misyonerlerin parkın
tanıtımı yaptıkları
mektuplar ve raporlarla
Avrupa’ya da yayılmış,
18. yüzyıldaki Avrupa bahçeciliğinin
gelişmesini de bir ölçüde
etkilemiştir.
|