Tản văn: Sự yên tĩnh phong phú

2012-05-01 17:08:31 CRIonline

Giáo sư Chu Quốc Bình

Lời mở đầu:

Giáo sư Chu Quốc Bình là nghiên cứu viên Sở nghiên cứu Triết học Viện Khoa học Xã Hội Trung Quốc. Ông đã đạt được thành quả trong việc nghiên cứu nhà Triết học Đức Nietzsche, thế nhưng Giáo sư lại nổi tiếng về sáng tác tản văn, những bài tản văn của Giáo sư Chu Quốc Bình mang màu sắc nghệ thuật cao và có tư duy biện chứng, triết lý mượt mà, khiến bạn đọc phải suy ngẫm và được gợi ý từ trong tác phẩm. Trước đây, Ngọc Ánh từng giới thiệu một số tản văn cũng như thân thế và sự nghiệp của giáo sư Chu Quốc Bình.

Trong quá trình chọn lọc và phiên dịch tản văn của giáo sư Chu Quốc Bình, đã giúp Ngọc Ánh có nhận thức khoa học và thực tế hơn đối với cuộc sống, đặc biệt đã phong phú hơn kiến thức về nhân sinh quan và giá trị quan. Do vậy Ngọc Ánh rất muốn chia sẻ nhiều với các bạn những tác phẩm có giá trị về nhân sinh và xã hội.

Nếu bạn nào đang tập viết chữ Hán, có gặp khi viết chữ "靜", tức là chữ "Tĩnh" không nhỉ? Bạn có biết nghĩa gốc của chữ "Tĩnh" là như thế nào không? Ngọc Ánh nghĩ, nếu bạn nào đang học, hoặc chưa học tiếng Trung Quốc, chưa gặp hoặc chưa biết chữ "Tĩnh" cũng không sao, Ngọc Ánh xin giới thiệu với các bạn thì các bạn sẽ vỡ lẽ ra ngay.

Trong Trung văn thì "Tĩnh" là chữ tượng thanh, gồm hai bộ hợp thành, đó là bộ "青" tức bộ "Thanh", có nghĩa là màu xanh lam, và bộ "爭" tức bộ "Tranh", có nghĩa là tranh giành, hai bộ này cùng hợp thành chữ "Tĩnh". Ngụ ý của chữ "Tĩnh" là tranh giành màu xanh lam.

Nếu bạn ngẩng cao đầu nhìn không trung màu xanh lam cao vời vợi, sẽ cảm thấy làm sao mà có thể tranh giành thứ màu xanh lam của trời được, cho nên phải buông tay. Chữ "Tĩnh" ở đây có nghĩa là ngẩng đầu ngắm bầu trời xanh lam.

Ngọc Ánh mong sao, trong thời buổi gấp gáp vội vã hiện nay, phải chăng chúng ta nên buông bỏ thứ gì đó, tĩnh tâm ngắm nhìn bầu trời màu xanh lam cao vời vợi, theo đuổi sự yên tĩnh nhưng rất phong phú của cõi lòng.

Tản văn: Sự yên tĩnh phong phú

Tác giả:Chu Quốc Bình

Tôi phát hiện thế giới đang ngày một huyên náo, thế nhưng tháng ngày của tôi lại ngày một yên tĩnh. Tôi thích sống quãng ngày yên tĩnh. Thế nhưng, yên tĩnh không có nghĩa là ngừng lại, không phải là đóng cửa lại. Từng có một thời đại, thế giới bao la đối với chúng ta chẳng qua chỉ là truyền thuyết không thể nào chứng thực được, mỗi chúng ta đều bị nhốt trong cái góc chật hẹp, như chiếc đinh ốc bị xoáy vào một vị trí không thay đổi. Lúc bấy giờ, tôi vừa rời khỏi ghế nhà trường, bị phân đến vùng núi xa xôi, cuộc sống yên tĩnh và đơn điệu. Ngày tháng như ngừng trôi, không như dòng sông, mà lại càng như khẩu giếng vậy.

Về sau, thời đại bỗng dưng thay đổi, cuộc sống của mọi người như nước sông hồ băng tan, nước sông lại chảy ngược xuôi trên mảnh đất dưới ánh nắng mặt trời vậy. Tôi cũng như dòng sông đã bị tích tụ nguồn năng lượng dồi dào, làn sóng sự sống chảy dạt dào dưới đáy sông trong tôi, biến năm tháng thành niên của tôi thành dòng nước chảy xiết gập ghềnh.

Thế như hiện nay, tôi lại trở về với yên tĩnh. Nhưng mà, đây là sự yên tĩnh sau khi đã từng dạt dào. Sau khi đã trải qua nhiều va đập và quanh co, và rồi dòng sông sự sống của tôi dường như lại chảy đến một thung lũng rộng mênh mông, hình thành một hồ nước phẳng lặng. Tôi từng lưu luyến hồ nước dưới chân núi An-pơ, ngắm núi tuyết, áng mây và rừng cây in bóng trên mặt hồ trong sự huyền bí màu xanh lam trải rộng. Tôi biết rằng, nước hồ vẫn đang chảy quanh, chẳng qua vì sự sâu thẳm của hồ mới khiến cho mặt hồ phẳng lặng như tấm gương.

Ngày tháng của tôi quả là rất yên tĩnh. Hằng ngày, tôi ở nhà đọc sách và sáng tác, các nhóm người tụ tập và các hội party huyên náo bên ngoài đều không liên can gì đến tôi. Hai vợ chồng và cô con gái diệu của tôi cùng nhau chung hưởng tình nghĩa ruột thịt rất thường tình, hết thảy các cuộc hoan vui nhốn nháo đều không liên quan gì đến tôi. Tôi cảm thấy hài lòng đối với cuộc sống như vậy, bởi vì tâm trạng tôi rất yên tĩnh.

Có lẽ, trong đời người vào giai đoạn nào đó cần có sự náo nhiệt ở giai đoạn đó. Lúc bấy giờ, sức sống mạnh mẽ đầy ắp trong cơ thể cần phải bộc phát ra bên ngoài, để mà tìm kiếm một dòng sông, và xác định hướng chảy của sông.

Thế nhưng, con người không thể mãi mãi dừng lại trong giai đoạn nào cả. Nhà văn hào Nga Lép Tôn-xtôi từng tự thuật rằng: "Theo đà tuổi tác tăng lên, sự sống của tôi ngày càng trở nên tinh thần hóa". Mọi người rất có thể giải thích hiện tượng này là dấu hiệu của tuổi về già, thế nhưng, tôi lại biết rõ rằng, cho dù đến lúc đã cao tuổi, Lép Tôn-xtôi vẫn có sức sống càng dạt dào hơn so với những người cùng lứa, thậm chí còn hơn cả rất nhiều bạn trẻ. Chi bằng nói rằng, chỉ có sức sống mạnh mẽ mới có thể phát triển dần theo chiều hướng tinh thần hóa.

Bây giờ tôi cảm thấy rằng, khung cảnh tốt nhất của sự sống chính là sự yên tĩnh phong phú. Yên tĩnh, là vì đã vùng thoát khỏi những cám dỗ của danh hư lợi ảo ở bên ngoài. Phong phú, là vì đã có kho báu bên trong của thế giới tinh thần. Nhà văn hào nổi tiếng Ấn Độ Ta-go từng nói: Vận động của thế giới bên ngoài là vô cùng tận, đã minh chứng trong đó không có mục tiêu nào mà chúng ta có thể đi tới đích, mục tiêu chỉ có thể ở nơi khác, có nghĩa là ở bên trong thế giới tinh thần. "Ở bên đó, những thứ mà chúng ta khát vọng một cách thấm thía nhất, vẫn là sự yên lặng bên trên thành tựu. Ở bên đó, chúng ta gặp gỡ Thượng đế của chúng ta". Nhà văn Ta-go giải thích tiếp rằng: "Thượng đế chính là thứ tình thương mãi mãi nghỉ ngơi trong tâm hồn". Thứ tình thương mà Nhà văn nói ở đây phải là nghĩa rộng, là chỉ thành tựu của sáng tạo, giàu có của tinh thần, tấm lòng của bao la, mà hết thảy những thứ đó đều đã vượt lên sự tranh đấu của thế thời phàm tục, đều đã ở trong hòa bình vĩnh cửu. Khung cảnh này, chính là hết sức yên tĩnh của sự phong phú. Tôi không hoàn toàn bài xích sự ồn ào náo nhiệt, náo nhiệt cũng có thể chứa đựng nội dung. Thế nhưng, náo nhiệt rốt cuộc cũng chỉ là đặc trưng của các hoạt động bên ngoài, mà bất cứ hoạt động bên ngoài nào nếu như không có sự theo đuổi để làm động lực, không có giá trị làm mục tiêu của nó, vậy thì, bề mặt bên ngoài dù có náo nhiệt đến đâu đi nữa, dù có ồn ào màu mè thế nào đi nữa, thì bản chất của sự ồn ào đó hẳn là nghèo nàn và trống rỗng. Tôi có sự nghi ngờ đối với hết thảy sự nghiệp ồn ào huyên náo và hết thảy thứ tình cảm quá phô trương, những thứ đó cứ khiến tôi nghĩ đến câu châm biếm đối với sự sống của nhà văn nổi tiếng Anh Shakespeare rằng: "Chất đầy âm thanh và cuồng nhiệt, bên trong chỉ là rỗng tuếch" .

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>